Itumo iwa Nigba ti a tọkasi si iwa, a ti wa ni igbanisise a awujo ati asa Erongba, ko kan ti ibi Erongba. Iwa jẹ koko-ọrọ si awọn nuances eka ni itumọ ati si ọpọ ati nigbakan awọn asọye ilodi kọja awọn aṣa oriṣiriṣi. Paapaa laarin awọn oludari inifura akọ tabi abo ti Wikimedia, ko si ifọkanbalẹ ti a ti fidi mulẹ nipa awọn fokabulari ti o wọpọ fun jiroro lori abo. Gẹ́gẹ́ bí ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò kan ti sọ,
“
“O ti han gbangba pẹlu iṣẹ akanṣe yii pe akọ tabi abo jẹ alaye nipa aṣa ati ti a ṣalaye - iru awọn oye ti o yatọ si ohun ti akọ wa ni oriṣiriṣi awọn agbegbe/orilẹ-ede/asa. Gbiyanju lati baraẹnisọrọ ni ayika abo jẹ nira pupọ. ”
”
Lakoko iṣẹ akanṣe yii, aini awọn asọye pinpin ni ayika awọn ọrọ-ọrọ bọtini jẹ ki o nira - ati nigbakan ko ṣee ṣe - lati tumọ itumọ ti data ifọrọwanilẹnuwo ni deede. Nítorí pé a kò gbé ọ̀rọ̀ kan kalẹ̀ ṣáájú ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò, a kò lè fòye mọ ìtumọ̀ díẹ̀ lára àwọn gbólóhùn náà nígbà gbogbo.
Fun idi mimọ ninu ijabọ yii, a bẹrẹ pẹlu awọn asọye ti o fojuhan ni iwe-itumọ kukuru ti a pese ni isalẹ. Awọn itumọ wọnyi jẹ yiya lati inu Gilosari ti Awọn ofin diẹ sii ni GLAAD Media Reference Guide, pẹlu awọn ayipada diẹ fun mimọ laarin ọrọ-ọrọ yii.
Idi pataki ti ijabọ yii ni lati ṣe agbega oniruuru ati ifisi, eyiti o pẹlu pẹlu ọwọ ti idanimọ pe ọpọlọpọ awọn iyatọ lo wa ninu bii akọ tabi abo ti ṣe apejuwe ati loye kaakiri agbaye. Nitoribẹẹ, a ṣe afihan awọn itumọ wọnyi lati gbiyanju lati mu alaye diẹ sii ninu ijabọ yii, kii ṣe lati ṣe ilana awọn ofin wọnyi si awọn miiran, tabi lati ṣapejuwe bi wọn ṣe lo wọn nipasẹ awọn oniwadi, ti o ṣe aṣoju ọpọlọpọ awọn ede oriṣiriṣi ati awọn iwoye aṣa.
Idamọ akọ-abo: Inu inu eniyan kan, ti o ni oye ti iwa wọn. Ko dabi ikosile abo (wo isalẹ), idanimọ akọ tabi abo ko han si awọn miiran. Fun awọn eniyan transgender, idanimọ akọ tabi abo ti ara wọn ko baamu ibalopọ ti wọn yàn ni ibimọ (wo “Transgender” ati “Ibalopo” ni isalẹ). Pupọ eniyan ni idanimọ akọ tabi abo ti ọkunrin tabi obinrin (tabi ọmọkunrin tabi ọmọbirin). Fun diẹ ninu awọn eniyan, idanimọ akọ tabi abo wọn ko baamu daradara si ọkan ninu awọn yiyan meji wọnyẹn (wo “Ti kii ṣe alakomeji” ni isalẹ.) Ṣe akiyesi pe idanimọ akọ ati iṣalaye ibalopo kii ṣe kanna. Awọn eniyan transgender le jẹ taara, Ọkọnrin, onibaje, Ălàgbedemeji, tabi queer. Fun apẹẹrẹ, eniyan ti o yipada lati ọdọ ọkunrin si obinrin ti o ni ifamọra si awọn ọkunrin nikan yoo ṣe idanimọ bi obinrin ti o taara.
Itumọ akọ-abo: Awọn ifarahan ita ti abo, ti a fihan nipasẹ orukọ eniyan, awọn ọrọ-ọrọ, aṣọ, irun, ihuwasi, ohun, ati/tabi awọn abuda ara. Awujọ ṣe idanimọ awọn ifẹnukonu wọnyi bi akọ ati abo, botilẹjẹpe ohun ti a ka pe akọ tabi abo yipada ni akoko pupọ ati yatọ nipasẹ aṣa. Ni deede, awọn eniyan transgender n wa lati ṣe afiwe ikosile abo wọn pẹlu idanimọ akọ tabi abo, dipo ibalopọ ti wọn yan ni ibimọ.
Ibalopo: Iyasọtọ eniyan bi akọ tabi obinrin. Ni ibimọ, awọn ọmọde ni a fun ni ibalopo, nigbagbogbo da lori irisi ti anatomi ti ita wọn. (Eyi ni ohun ti a kọ sori iwe-ẹri ibi.) Ibalopo eniyan, sibẹsibẹ, jẹ apapọ awọn abuda ti ara pẹlu: awọn chromosomes, awọn homonu, awọn ẹya inu ati ita ti ibisi, ati awọn abuda ibalopo keji.
Transgender (adj.): Ọrọ agboorun fun awọn eniyan ti idanimọ abo ati/tabi ikosile akọ tabi abo yatọ si ohun ti o jẹ deede pẹlu ibalopo ti a yàn wọn ni ibimọ. Awọn eniyan ti o wa labẹ agboorun transgender le ṣe apejuwe ara wọn nipa lilo ọkan tabi diẹ ẹ sii ti awọn oriṣiriṣi awọn ofin - pẹlu transgender. Lo ọrọ asọye ti eniyan fẹ. Ọpọlọpọ awọn eniyan transgender ni awọn homonu ti a fun ni aṣẹ nipasẹ awọn dokita wọn lati mu awọn ara wọn wa ni ibamu pẹlu idanimọ abo wọn. Diẹ ninu awọn tun gba iṣẹ abẹ. Ṣugbọn kii ṣe gbogbo awọn eniyan transgender le tabi yoo ṣe awọn igbesẹ yẹn, ati pe idanimọ transgender ko da lori irisi ti ara tabi awọn ilana iṣoogun.
Ilana Ibalopo: Apejuwe ifarara ti ara, ifẹ, ati/tabi ifamọra ti eniyan si eniyan miiran. Eniyan le jẹ taara, Ọkọnrin, onibaje, bisexual, tabi Quer.
Cisgender: Ọrọ ti awọn kan lo lati ṣe apejuwe awọn eniyan ti kii ṣe transgender. "Cis-" jẹ ìpele Latin kan ti o tumọ si "ni ẹgbẹ kanna bi," ati nitori naa o jẹ antonym ti "trans-." Ọna ti o ni oye pupọ sii lati ṣe apejuwe awọn eniyan ti kii ṣe transgender jẹ nìkan lati sọ eniyan ti kii ṣe transgender.
Kii ṣe alakomeji (ati/tabi genderqueer): Awọn ofin ti awọn eniyan kan lo ti wọn ni iriri idanimọ akọ ati/tabi ikosile abo bi ja bo ni ita awọn isori ti ọkunrin ati obinrin. Wọn le ṣetumọ akọ-abo wọn bi isubu ni ibikan laarin ọkunrin ati obinrin, tabi wọn le tumọ rẹ bi o yatọ patapata si awọn ofin wọnyi. Oro naa kii ṣe isọsọ fun transgender ati pe o yẹ ki o lo nikan ti ẹnikan ba ṣe idanimọ bi kii ṣe alakomeji ati/tabi genderqueer.
Afikun fokabulari ti a lo ninu ijabọ yii Awọn itumọ afikun wọnyi tun wulo fun agbọye ijabọ yii.
Patriarchy: Eto babalawo je eto awujo ninu eyi ti awon okunrin mu agbara alakobere ti won si gbajugbaja ninu ipa ti olori oselu, ase iwa, anfaani awujo ati idari ohun ini.
Ojúsàájú ọ̀nà: Bákannáà tí wọ́n tún ń pè ní ojúsàájú ilé ẹ̀kọ́, ojúsàájú ètò jẹ́ ìtẹ̀sí àdámọ̀ ti ìlànà láti ṣètìlẹ́yìn fún àwọn àbájáde pàtó. Gẹ́gẹ́ bí a ti kọ ọ́ sínú Wikipedia:Àròkọ ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀, “Ìwà àìdáa sísọ ń farahàn lórí Wikipedia nítorí àkópọ̀ àwùjọ àti àṣà ìṣẹ̀dálẹ̀ ti ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn alátúnṣe, ó sì ń yọrí sí àìdọ́gba ààlà àwọn kókó-ọ̀rọ̀ àti ojú ìwòye lórí Ìwé-ìmọ̀ ìmọ̀-ìjìnlẹ̀-ìfẹ́-inú.
Ipinnu t'o ṣoki: Iwa ojuṣaaju, tabi stereotype tọrọ, jẹ ifaramọ ti ko mọ ti awọn agbara pato si ọmọ ẹgbẹ ti ẹgbẹ awujọ kan. Awọn stereotypes ti ko tọ ni ipa nipasẹ iriri, ati pe o da lori awọn ẹgbẹ ti o kọ ẹkọ laarin ọpọlọpọ awọn agbara ati awọn ẹka awujọ, pẹlu iran tabi abo. Awọn iwoye ati awọn ihuwasi ti awọn ẹni kọọkan le ni ipa nipasẹ awọn aiṣedeede ti ko tọ, paapaa laisi aniyan tabi imọ awọn ẹni kọọkan
Ibanilẹnu: Iwa-ihalẹmọ bo oniruuru awọn iwa imunibinu. O ti wa ni gbọye bi ihuwasi ti o disturbs tabi inu, ati awọn ti o jẹ ti iwa ti atunwi. Awọn apẹẹrẹ ti tipatipa ni ẹgbẹ Wikimedia pẹlu, ṣugbọn kii ṣe opin si, atẹle yii: ** Awọn asọye ibinu ti o ni ibatan si akọ-abo, idanimọ akọ ati ikosile, iṣalaye ibalopo, ailera, aisan ọpọlọ, neuro(a) aṣoju, irisi ti ara, iwọn ara , ọjọ ori, ije, tabi esin.
Aṣebiakọ mọọmọ tabi lilo 'okú' tabi awọn orukọ ti a kọ.
Awọn aworan ibalopọ ti o ni ọfẹ tabi ita-ọrọ tabi ihuwasi.
Ibasọrọ ti ara ati ifarakanra ti ara ti a ṣe adaṣe laisi aṣẹ tabi lẹhin ibeere lati da duro.
Irokeke ti iwa-ipa.
Mọọmọ intimidation.
Gbigbọn tabi tẹle.
Ibanujẹ fọtoyiya tabi gbigbasilẹ, pẹlu iṣẹ ṣiṣe lori ayelujara fun awọn idi ipanilara.
Idalọwọduro ifọrọranṣẹ.
Ifojusi ibalopo ti a ko gba.
Apẹrẹ ti ibaraẹnisọrọ awujọ ti ko yẹ.
Tesiwaju ibaraẹnisọrọ ọkan-lori-ọkan lẹhin awọn ibeere lati dawọ duro.
“Ijade jade” mọọmọ ti eyikeyi abala ti idanimọ eniyan laisi aṣẹ wọn ayafi bi o ṣe pataki lati daabobo awọn eniyan alailagbara lati ilokulo imomose.
Atejade ti kii-ni tipatipa ibaraẹnisọrọ ikọkọ.
Intersectionality: Ilana atupale kan ti o ngbiyanju lati ṣe idanimọ bi awọn ọna ṣiṣe ti agbara ṣe ni ipa lori awọn ti o ya sọtọ julọ ni awujọ. Intersectionality ka pe orisirisi awọn fọọmu ti ohun ti o ri bi awujo stratification, gẹgẹ bi awọn kilasi, ije, ibalopo Iṣalaye, ọjọ ori, ailera ati iwa, ko tẹlẹ lọtọ lati kọọkan miiran sugbon ti wa ni idiju interwoven.
Iwa-ọrọ-ọrọ/ọrọ: Nigba ti ede tabi akoonu inu nkan ba jẹ ojuṣaaju lati ṣe ojurere fun abo kan ju ekeji lọ. Awọn apẹẹrẹ: Nikan ti n ṣe afihan akọni akọni lori nkan superhero tabi pẹlu awọn iyawo nikan ni awọn itan-akọọlẹ ti awọn ọkunrin, ṣugbọn kii ṣe awọn obinrin.
