Manual for small and new Wikipedias/nl
Is deze handleiding iets voor u? Ja, als u een bijdrage levert aan een kleine Wikipedia of als u een nieuwe taaleditie wilt starten. Het kan ook nuttige ideeën bevatten voor bijdragers aan andere Wikimedia-projecten en ook voor grote Wikipedia's.
Beginnen
Moet ik een nieuw project starten?
Er is veel discussie geweest over de relevante criteria om te beoordelen of een nieuwe Wikipedia-editie (of Wikisource, Wikinews enz.) moet worden aangemaakt. Lees de officiële (maar niet onbetwiste) regels op de pagina met een beleid voor het voorstellen van een taal.
Bedenk naast de regels ook of u genoeg mensen kunt verzamelen om uw project te laten slagen. U moet minimaal 20 mensen hebben die:
- de taal door en door vloeiend beheersen, ten minste "niveau 3" ("gevorderd" of "vloeiend");
- er veel tijd in willen en kunnen steken;
- ten minste een deel van hen moet in staat zijn om de technische aspecten van het nieuwe project te beheren.
Realistisch gezien moet u verwachten dat u de deelname van sommige of zelfs veel van de 20 eerste vrijwilligers kort of in de eerste jaren na de start van het project zult verliezen. U moet u dus afvragen: is het waarschijnlijk dat de taalgemeenschap groot en actief genoeg is om de nieuwe Wikipedianen te leveren? Zijn er taalinstellingen of -verenigingen die geïnteresseerd zijn om het project te ondersteunen? Hoe ontwikkeld is de taal in kwestie, zijn er moderne woordenboeken en grammaticagidsen? Heeft de taal een uniforme spelling?
Er zijn veel voorbeelden van micro-Wikipedia's die min of meer ter ziele zijn, hun Wikipedianen nauwelijks actief, en een aantal van hen zijn gesloten of "bevroren", zoals Klingon, Moldavisch en Herero.
Als uw taal al een Wikipedia-editie heeft, moet u zich daarop concentreren en niet te vroeg een nieuw project zoals Wikisource of Wikinews beginnen.
Hoe begin ik?
Als u denkt dat u de mensen en perspectieven heeft en dat de regels uw taaleditie toestaan, moet u beginnen in Incubator. De Handleiding geeft aan wat u moet doen om de taalcommissie te overtuigen om een nieuwe taaleditie goed te keuren. Maak daarna een logo voor uw taaleditie: Lokalisatie.
Regels zijn belangrijk
Het zou te veel zijn om alle helppagina's van de Engelstalige Wikipedia te vertalen of er zelf een te schrijven, maar er is een startpakket voor helppagina's die de eerste jaren voldoende zouden moeten zijn: Basis Wikipedia en helppagina's. Helaas is het nog niet compleet.
Het hebben van regels en het nadenken over uw missie – vanaf het begin – is erg belangrijk. Een grote en rijke taalgemeenschap zoals de Engelse kan het zich veroorloven om bewerkingsoorlogen of ruzies over relevantie te voeren, de Engelse Wikipedia werkt nog steeds. Maar met uw zeer beperkte aantal bijdragers moet u oppassen dat u geen tijd verspilt aan nutteloze discussies.
De Kantonese Wikipedia heeft standaard de regels van de Engelstalige Wikipedia overgenomen, om stabiliteit te hebben.[1]
Taal of taalkundige problemen
Sommige talen zijn minder eenduidig dan andere. Engels wordt bijvoorbeeld een pluricentrische taal genoemd omdat het in veel verschillende landen wordt gesproken, ook als moedertaal en officiële taal. In een Wikipedia-artikel kan het gebeuren dat een Amerikaan center wil schrijven, een Brit centre. Wat te doen?
De Engelse Wikipedia geeft vier principes:[2]
- Consistentie binnen artikelen
- Sterke nationale banden met een onderwerp (schrijf over de koningin van Engeland in B.E.)
- Behoud van de gebruikte versie
- Mogelijkheden voor gemeenschappelijkheid (probeer een woord te gebruiken dat alle versies gemeen hebben)
Veel Wikipedia's hebben vergelijkbare problemen en vergelijkbare regels. Dit betekent dat degene die een artikel aanmaakt de variëteit bepaalt, tenzij een onderwerp om een bepaalde variëteit vraagt. In de Nederlandstalige Nedersaksische Wikipedia zou bijvoorbeeld het artikel over de regio "Achterhoek" in het Achterhoeks dialect geschreven moeten worden.
De Nederlandse taal volgt de aanbevelingen van de Taalunie, het Duits heeft zijn Rat für deutsche Rechtschreibung. Sommige Wikipedianen, wier taal verschillende variëteiten kent, zouden ook graag een taalkundige norm hebben. Dit is een zeer lokaal vraagstuk, waarvoor geen vaste regels kunnen worden opgesteld. Het hangt vooral af van het soort acceptatie dat u kunt verwachten voor zo'n voorgestelde norm, dus het is vrij vaak een kwestie van marketing. Als er meerdere lokale variëteiten op het spel staan, kunt u soms politieke verplichtingen hebben. Als dat het geval is, kunt u moeilijk verwachten dat een wikipedia problemen oplost die uw taalgemeenschap in het algemeen niet heeft kunnen oplossen. Wikipedia's worden geschreven door mensen die politieke ideeën hebben en worden beïnvloed door de omgeving waarin ze leven. Als uw omgeving politiek onrustig is, zal uw wikipedia-project dat ook zijn.
Sommige van dergelijke situaties zullen eenvoudigweg elke kans op een bevredigende oplossing onaanvaardbaar maken. Welke beslissing u ook neemt, u zult er een hoge prijs voor betalen, in termen van interne relaties. Maar dit zou geen nieuws voor u moeten zijn, als u de pech hebt om op zulke plaatsen geboren te worden. Als u in zo'n probleem zit, bent u waarschijnlijk beter af door het aantal potentiële gebruikers te tellen dat een bepaalde norm u zal geven. Hoe dan ook, u moet altijd onthouden dat vanuit een puur educatief oogpunt volledige anarchie het tegenovergestelde is van wat mensen kan helpen om geletterd te worden in een taal (zie volgende alinea). We leren allemaal door herhaalde voorbeelden, als alle voorbeelden verschillend van aard zijn, wordt het erg moeilijk voor mensen om er gebruik van te maken.
Welke streektaal u ook gebruikt, de kans is groot dat de meeste moedertaalsprekers het script niet meteen kunnen lezen. Houd hier rekening mee bij het schrijven. Gebruik een heel eenvoudige taal met korte zinnen. Het kan helpen als al uw pagina's een verwijzing bevatten naar een handleiding met verwijzingen naar algemeen beschikbaar gedrukt materiaal (grammatica's, woordenboeken, enz.). De meeste mensen die een regionale taal als moedertaal hebben, zijn geletterd in een andere, dus deze andere taal of talen kunnen worden gebruikt om hen basislectuur te leren op gespecialiseerde pagina's. Het kan ook helpen om een basisset van eenvoudige pagina's te hebben die ze kunnen gebruiken om te oefenen. Als u een multi-standaard script gebruikt, moet u echt voorzichtig zijn om consistent te zijn en dingen te catalogiseren, zodat gebruikers van een bepaald script/lokale variant gemakkelijk kunnen navigeren door materiaal dat ze kunnen gebruiken.
Onthoud dat we allemaal wikipedia's schrijven om informatie te leveren, niet alleen om het te schrijven. Wat u ook kiest met standaarden, zorg ervoor dat u niet meer complicaties krijgt dat uw gemeenschap redelijkerwijs informatie aan de uiteindelijke lezers kan leveren. Als u dat niet doet, krijgt u alleen een kleine club adepten, geen encyclopedie.
Vragen over inhoud
U hoeft niet alles zelf te schrijven, u kunt (veel van) goede artikelen in andere Wikipedia's vertalen, misschien aanpassen aan uw eigen cultuur en de interesses van de lezers. Trouwens, als u de keuze heeft, is het misschien gemakkelijker om te vertalen vanuit de taalversie met kortere/minder uitgebreide artikelen over het onderwerp waarin u geïnteresseerd bent: dit kan de Eenvoudige Engelstalige Wikipedia zijn in plaats van de Engelstalige Wikipedia, of de Franstalige Wikipedia voor een Duits onderwerp en de Duitstalige Wikipedia voor een Frans onderwerp.
Is grootte belangrijk?
- Voor een alternatief voor door bots gegenereerde artikelen, kunt u overwegen om de mediawiki extensie Article Placeholders in uw Wikipedia in te schakelen.
Het was en is nog steeds gebruikelijk om aandacht te besteden aan mijlpalen van het aantal artikelen: "Wikipedia X heeft 10.000 artikelen bereikt, Wikipedia Y staat op plaats 19 van alle Wikipedia's", enz. Deze wedloop om artikelen heeft een tragische dynamiek veroorzaakt: sommige Wikipedianen geloven dat het maken van veel artikelen het belangrijkste ter wereld is, met weinig aandacht voor de kwaliteit of relevantie van de artikelen. Sommige Wikipedia's hebben bijvoorbeeld artikelen gemaakt over netnummers van telefoons; stubs over steden en dorpen in het buitenland; een-zin artikelen; artikelen met een zuivere databasewaarde; artikelen in de verkeerde taal (gewoon het Engelse artikel kopiëren) enzovoort (natuurlijk kunnen door bots aangemaakte artikelen over eigen steden nuttig zijn, en ook pagina's over jaartallen en nummers kunnen zinvol zijn.).
Die pseudo-artikelen dienen alleen om het aantal artikelen over een korte periode op te vullen, maar hebben weinig inherente waarde. Mensen (binnen en buiten Wikimedia) zullen ontdekken wat deze "indrukwekkende aantallen" echt waard zijn. Een groot aantal (pseudo)artikelen maakt een Wikipedia-editie kwetsbaar voor vandalisme, en kost te veel kostbare tijd die beter besteed kan worden aan het maken van waardige artikelen waar men trots op kunt zijn. Sinds de discussie over de Volapük Wikipedia zijn veel taaledities negatiever over die pseudo-artikelen, zie enige discussie hierover.
Het aantal artikelen maakt niet uit voor het bereiken van de Top Tien Wikipedia's.
Aan de andere kant zal elke journalist u vragen hoeveel artikelen u heeft, ongeveer op de manier waarop mensen u zouden beoordelen op de hoeveelheid geld in uw portemonnee. In de pers worden Wikipedia's vaak alleen met dit aantal vergeleken. In ieder geval zullen sommige leden van uw gemeenschap zich nergens iets van aantrekken en gewoon pushen om "groter te worden", omdat ze het als een wedstrijd zullen voelen.
Duurzaam zijn
Alle Wikipedia's hebben stubs (beginnetjes), en het maakt niet uit of u bots gebruikt of ze een voor een handmatig invoert, stubs is wat u meestal krijgt, aan het begin. Als u een titel kunt schrijven, voegt iemand anders vast wel de inhoud toe.
Er zijn twee categorieën bijdragers: de verticale en de horizontale schrijver. Verticale schrijvers maken maar heel weinig diepgaande artikelen. Hun werk wordt opgeleverd als voltooid, ze bereiden een essay voor en publiceren het. Anderen zullen beginnen met het in kaart brengen van de planeet, door zeer korte vermeldingen te maken van alle landen van de wereld, zodat "we er tenminste naar kunnen linken". Beide zijn nodig, ook al kunnen de horizontale schrijvers soms worden gezien als "menselijke bots" die alleen domme stubs (beginnetjes) maken. De realiteit is dat men zonder hen nooit een systematisch informatief basisoppervlak zou hebben waarop verticale schrijvers hun essays kunnen plaatsen, ze kunnen koppelen aan ander materiaal en van een wiki niet alleen een verzameling artikelen kunnen maken, maar een echte hypertekst. Tot nu toe is "grootte belangrijk".
Maar grootte is iets waar men mee om moet gaan. Laat staan vandalisme (wat echt niet zo relevant is voor de meeste kleine wiki's, als ze minstens 2-3 gebruikers per dag actief hebben), het probleem waar u mee te maken hebt heet systematisering. U moet
- materiaal catalogiseren in termen van categorieën,
- links plaatsen naar (en van, wat het lastigst is) andere bestaande artikelen,
- er afbeeldingen in plaatsen,
- standaarden opstellen en beheren op het gebied van opmaak, enz.
- controleren of de titels van artikelen correct zijn (wat soms verre van gemakkelijk is, als uw taal veel standaarden heeft en/of veelgebruikte inheemse namen voor veel dingen/plaatsen/mensen mist)
- de artikelen up-to-date houden
Als u niet veel menskracht hebt, zal dit werk niet worden gedaan en zal uw resultaat een puinhoop zijn. Als u nu een puinhoop publiceert, kunt u niet verwachten dat lezers het interessant vinden en erop terugkomen.
Wanneer u een artikel maakt creëert u een "administratieve schuld", net als wanneer u een hypotheek neemt op een huis. Dat artikel zal nog vele jaren zorg vergen, en het zal u zijn die de schuld met uw eigen tijd betaalt. Als u verstandige plannen maakt voor de tijdsbesteding, zult u merken dat uw gemeenschap op natuurlijke wijze begint te discussiëren over het onderhoud van artikelen. Wees duurzaam, kies die stubs die uw potentiële lezers het meest waarschijnlijk zullen verbeteren en maak er slechts zoveel als u kunt onderhouden.
Hoe krijgt u meer lezers, dus meer relevantie
Statistisch gezien zijn voor grote talen de onderwerpen die prominent in het nieuws zijn ook de onderwerpen die het meest worden gelezen in Wikipedia. Dit betekent dat wanneer u uw dagelijkse krant leest en er vervolgens voor zorgt dat er achtergrondinformatie over het nieuws in een Wikipedia-editie staat, dat het dan een grotere impact zal hebben dan alleen het maken van een ander waardevol artikel. Wanneer een aardbeving Griekenland treft, kunt u schrijven over aardbevingen en Griekenland. Er zal een aardbeving zijn in een ander deel van de wereld, er zal iets gebeuren in Griekenland dat het nieuws haalt. U weeft op deze manier een web van relevante artikelen.
Wanneer u achtergrondinformatie voor het nieuws schrijft, zorg er dan voor dat u een lokale krant gebruikt, bij voorkeur in uw taal, voor de onderwerpkeuze. Een lokale krant heeft een mooie mix van zowel lokale als mondiale onderwerpen. Als u op zoek bent naar illustratiemateriaal, heeft Commons een overvloed aan materiaal, maar bedenk dat een foto van iets dat lokaal te vinden is, extra lokale relevantie geeft.
Kleine wikipedia's beginnen met een weinig gebruikers, en u moet een evenwicht vinden tussen de belangen van deze kleine gemeenschap (dat is alle productiviteit die u heeft bij het starten van het project) en de belangen van de gemeenschap in het algemeen, ergens daarbuiten. Sommige inhoud heeft meer kans om u in het nieuws te brengen (ongeacht in welke taal ze zijn geschreven). En alle expositie die u kunt krijgen is puur goud. Zelfs als ze u uitlachen, helpen ze u eigenlijk door het nieuws te verspreiden dat u wel bestaat. Het maakt dus eigenlijk niet uit hoe leuk de persaandacht is die u krijgt, als u het maar krijgt.
Concentreer u op uw sterke punten
Aangezien Wikipedia een encyclopedie is, is het uiteindelijke doel om alle menselijke kennis op te nemen. Er is behoefte aan artikelen over astronomie, over aardrijkskunde, over kunst, over geschiedenis, enz. Geef uw lezers natuurlijk ook artikelen over onderwerpen waar veel mensen in geïnteresseerd zijn, bijvoorbeeld geschiedenis: Romeinse Rijk, Mongoolse Rijk, Middeleeuwen, Eerste Wereldoorlog, Tweede Wereldoorlog, Rwandese genocide... De Lijst van artikelen die elke Wikipedia zou moeten hebben kan enige houvast bieden; Mix'n'match heeft meer lijsten, is makkelijker overzichtelijk en heeft real-time statistieken voor alle wiki's. Een andere methode is het schrijven van artikelen die zijn aangevraagd en niet zijn gevonden ("mislukte zoekopdrachten").
Het gemakkelijkste hulpmiddel om te gebruiken is misschien wel Niet in de andere taal, die ontbrekende artikelen sorteert op aantal interwiki's. Elke gebruiker kan een bekende en cultureel nabije brontaal selecteren en beginnen met het vertalen van interessante onderwerpen vanaf de top van de lijst, hoewel er enige ruis is.
Kortom, er zijn drie gebieden waar u aan kunt werken:
- Een algemeen overzicht van wetenschap en geesteswetenschappen, bijvoorbeeld een artikel over astronomie, een artikel over de beroemdste astronoom, Isaac Newton (maar niet veel astronoomartikelen).
- Onderwerpen die mensen op het nieuws zien, zoals het Internationaal Strafhof, China, kernenergie, Bill Gates, diabetes.
- Onderwerpen die verband houden met uw taal, cultuur of taalgemeenschap (u kunt hier volledig zijn).
U kunt zich concentreren op artikelen over uw eigen regio, uw eigen taal en literatuur, uw eigen cultuur, ambachten die typisch zijn voor uw regio, enz. Over deze onderwerpen kan uw Wikipedia echt geweldig en zelfs nuttig worden voor uw lezers, terwijl het waarschijnlijk niet kan concurreren met de Engelse Wikipedia over Amerikaanse motorfietsen of chemische elementen. Aan de andere kant kan een enkele vastberaden goede schrijver veel betere artikelen maken dan de Engelstalige Wikipedia, zelfs over dergelijke onderwerpen. Dus voordat u uw community in een standaardrichting duwt, alleen maar omdat het hier is geschreven, moet u de tijd nemen om te analyseren wat uw community schrijft. Het echte werk telt meer dan principes en richtlijnen, en alle edities zijn uniek.
Ondersteuning krijgen
Een organisatie maken of lid worden van een organisatie
Wikimedianen kunnen "verenigingen" creëren – nationale organisaties die samenwerken met de Wikimedia Foundation. Voorbeelden hiervan zijn Wikimedia Duitsland, Wikimedia Argentinië en Wikimedia Rusland. Als u een minderheidstaal spreekt in een land dat al een vereniging heeft, kunt u contact opnemen met die vereniging. Het kan u ondersteunen als u redelijke plannen heeft - vooral als veel Wikipedianen van uw taal zich erbij hebben aangesloten.
"Verenigingen" werken op landelijk niveau. Als de taal van uw Wikipedia in uw land in de minderheid is of als deze verspreid is over sommige landen, kunt u overwegen om een onafhankelijke "gebruikersgroep" op te richten die, net als bij verenigingen, kan samenwerken met de Wikimedia Foundation. Het belangrijkste voordeel van een gebruikersgroep voor kleine talen is een zeer eenvoudig oprichtingsproces.
Een goede organisatie kan helpen. Sommige dingen kunnen heel goed worden gedaan met het wiki-principe van open samenwerking (zoals het schrijven van een encyclopedie), andere werken beter op een traditionele manier. Verenigingen en wiki's bestaan uit mensen, dus evalueer de kwaliteit van menselijke relaties voordat u een stap in een richting zet.
Ideeën van andere Wikipedia's
Er zijn sinds 2001 Wikipedia's. Leer over hen en van hen, observeer wat er gebeurt op grote en volwassen Wikipedia's, maar ook op andere kleinere Wikipedia's. Helaas is er niet veel uitwisseling tussen hen en is er niet veel onderzoek gedaan naar hen en hun specifieke problemen.
- Kijk bij de Village Pumps (Cafés / Kroeg, Vragen/Hulp voor Beginners, Praatplek) van andere Wikipedia's met welke problemen zij te maken hebben.
- Vertel op Meta Wiki wat er (ongeveer) gaande is in uw Wikipedia (Vertel ons over jouw Wikipedia).
- Draag bij aan de artikelen over Wikipedia-taaledities op de Engelstalige Wikipedia (zie onderaan de pagina).
Soms is het moeilijk om met andere Wikipedia's te communiceren. Zorg ervoor dat
- een "ambassade" gemakkelijk te vinden is, misschien via een link "English" op uw hoofdpagina.
- U een doorverwijzing heeft voor mensen die "village pump" typen naar bijvoorbeeld uw Kroeg.
- Maak taallinks voor dit soort pagina's, vooral naar andere kleine wikipedia's waar u mee te maken heeft.
Taalinstituten en -verenigingen
U bent niet de enige die geïnteresseerd is in uw taal. Is er een Academie die het gebruik van de taal observeert, een woordenboek uitgeeft, enz.? Zijn er verenigingen van mensen die geïnteresseerd zijn in uw land, regio, cultuur, taal? Misschien willen docenten graag een werkende Wikipedia in uw taal?
Wees realistisch over wat u van een taalinstituut kunt verwachten. Ze zullen niet het werk doen dat u zou moeten doen. Ze zullen niet massaal nieuwe Wikipedianen worden. Vraag hen om:
- eens te kijken naar uw taaleditie en u te vertellen wat ze ervan vinden;
- u op hun bijeenkomsten en in hun tijdschriften laten vertellen over Wikipedia en in het bijzonder over uw taaleditie.
Zoek naar argumenten over de manier waarop andere Wikipedia's hun zaak steunen: Wikipedia is bijvoorbeeld een instrument om de resultaten van wetenschappelijk onderzoek te populariseren. Dit is iets waar die instellingen echt in geïnteresseerd zijn. Als ze Wikipedia interessant vinden, kunt u meer vragen:
- Geld voor de productie van flyers en leermiddelen.
- Misschien laten ze u hun gebouw gebruiken voor Wikipedia-bijeenkomsten en trainingen.
Bovendien weten ze veel over uw taal en kunnen ze u helpen om vaardiger te worden: een taal spreken en er een encyclopedie in kunnen schrijven is niet hetzelfde. Ze hebben waarschijnlijk een bibliotheek en bieden taalcursussen aan.
Wees niet teleurgesteld als uw eerste contacten niet de gewenste resultaten hebben. Ga door en probeer het opnieuw, misschien als u project een beetje is gegroeid; Natuurlijk zal het moeilijk zijn om een goede indruk te maken als uw taaleditie vol staat met pseudo-artikelen.
Praat met verschillende mensen: vaak is de ene persoon van een instelling anti-Wikipedia, de andere pro-Wikipedia.
Public relaties
Media contacten
Het is niet de taak van journalisten om over uw Wikipedia te informeren, ze zullen alleen over u berichten als er iets interessants is voor hun lezers. Vraag uzelf af wat interessant zou kunnen zijn: het creëren van een Wikipedia in uw taal, misschien ook het bereiken van 10.000 artikelen, de verkiezing van een nieuwe beheerder zeker niet. Maak vergelijkingen die mensen begrijpen.
Voordat u met de media praat, moet u ervoor zorgen dat u goed op de hoogte bent van Wikipedia en uw taaleditie, dat u enkele veelgestelde vragen kunt beantwoorden (hoeveel mensen dragen bij, zijn er lezers die u kent, wat zijn uw belangrijkste doelen voor de toekomst, enz.). Wees trots op uw Wikipedia-taaleditie, maar niet arrogant.
De vocabulaire
Voor mensen die niet veel van Wikipedia weten (nieuwe redacteuren, journalisten en hun lezers, politici etc.) is het erg verwarrend om verschillende uitdrukkingen voor hetzelfde te horen. Zorg ervoor dat u aan uw "Wikimedia-vocabulaire" hebt gewerkt. Twee voorbeelden:
- Wikimedia Duitsland vertaalde ooit "local chapter" met "lokaler Verein", hoewel "lokal" in het Duits alleen betrekking heeft op steden en dorpen. Overigens is het de vraag of bijvoorbeeld "lokale afdeling" een goede keuze zou zijn geweest voor het beschrijven van de onafhankelijke nationale Wikimedia-organisaties. In het Nederland gebruiken we "vereniging".
- Hoe noemt men een persoon die Wikipedia bewerkt maar niet is ingelogd, zodat in plaats van een gebruikersnaam het IP-adres van zijn computer wordt weergegeven? Anonieme gebruiker, anon, IP-gebruiker, IP, niet-geregistreerde gebruiker, niet-geregistreerde redacteur? Misschien is de laatste wel de meest duidelijke. Gebruik het dan, en alleen het, wanneer u over dit soort personen spreekt of schrijft.
Toon de inhoud
Wanneer u andere mensen ontmoet die met uw taal bezig zijn, kan een uitdraai van een (goed) artikel direct het nut van uw Wikipedia aantonen. Misschien is er een schoolbord om het te plaatsen. Of u heeft vrienden die geïnteresseerd zijn in bepaalde onderwerpen, en u kunt ze artikelen per e-mail sturen. Een enkele keer publiceerde het tijdschrift van een taalvereniging een Wikipedia-artikel.
Kies het artikel zorgvuldig. Het moet van hoge kwaliteit zijn en het onderwerp moet geschikt zijn voor de lezers. Een lerarenvereniging zal meer blij zijn met een artikel als "Geschiedenis van het schrijven" dan met "Robert Horne (worstelaar)". Docenten denken trouwens altijd: Kan ik dit op school gebruiken, is dit iets voor mijn leerlingen? Dit betekent dat het belangrijk is dat ook jongeren het artikel gemakkelijk kunnen begrijpen.
Technisch gezien is het het eenvoudigst om het artikel als PDF aan te leveren en af te drukken. Een PDF op basis van een website kan heel eenvoudig gemaakt worden met Firefox. Het ziet er beter uit dan de "afdrukbare versie".
Soms is het mogelijk en zinvol om een heel artikel te presenteren, soms kunt u maar één blad presenteren. Dan kunt u het begin van het artikel presenteren en aan het einde van de pagina schrijven: "De rest van dit artikel kunt u lezen op Wikipedia, zoek op [naam van het artikel]." En dan geeft u wat informatie over uw vereniging, hoe mensen contact met u kunnen opnemen, hoe men kan doneren etc., wat dan ook geschikt lijkt gezien de context waarin u het blad gebruikt.
Flyers maken en verspreiden
Zie voorbeelden: Leaflets
In het begin is een flyer in uw taal voldoende. Kijk welke flyers er al in andere talen bestaan en leer ervan. Vaak kunt u een flyer niet zomaar in uw taal vertalen, u moet hem aanpassen. Probeer uw flyer te 'lokaliseren', vertel over uw taaleditie en waarom deze zo belangrijk is voor uw taal.
Bij het schrijven van een flyer (of ander PR-materiaal) moet u altijd in gedachten houden wat u wilt bereiken. Ten eerste wilt u dat mensen Wikipedia leren kennen, zelf een kijkje nemen, (regelmatige) lezers worden. Ten tweede zou u willen dat ze bijdragen, schrijven; Onderschat niet hoe moeilijk het voor veel mensen is om daadwerkelijk bij te dragen. Ten derde kunnen ze u ook steunen door simpelweg te doneren aan uw vereniging.
Houd u aan deze drie doelen, schrijf iets dat mensen laat lezen, schrijven, doneren. Probeer niet zoveel mogelijk informatie in uw flyer te zetten, concentreer u op de belangrijke dingen.
Gebruik Wikipedia- en Wikimedia-logo's; Neem voor toestemming contact op met uw vereniging of de Wikimedia Foundation. In het begin is het goed als uw flyer alleen zwart-wit is; Dit maakt het gemakkelijker om het af te drukken en te kopiëren. Dit zal ook de kosten laag houden. Vraag uw vereniging, vraag mensen die met u sympathiseren om geld, verzamel geld onder uw Wikipedianen.
Het maken van een flyer is één ding, denk ook na over hoe u deze verspreidt. Zijn er vergaderingen in of over uw taal? Het is te duur om kopieën per post naar de volksmassa's in uw regio te sturen, maar u moet een kopie naar belangrijke taalinstellingen en verenigingen sturen. Maak geen flyers als u geen idee hebt hoe u ze moet verspreiden.
Wikipedia handleiding
Veel mensen vinden het moeilijk om bij te dragen, deels omdat ze een encyclopedische schrijfstijl moeten leren, deels (en vooral) vanwege de technische aspecten van het bijdragen. Help-pagina's zijn belangrijk, maar overweeg ook om een extra handleiding te geven die mensen kunnen kopen of downloaden en afdrukken. Een ervaren computergebruiker werkt gemakkelijk met meerdere geopende vensters, bijvoorbeeld een helppagina aan de linkerkant van het scherm en een editorvenster aan de rechterkant. Maar onervaren gebruikers geven de voorkeur aan een gedrukte handleiding die ze naast de computer kunnen leggen of op de bank kunnen lezen voordat ze de computer aanzetten.
Een Wikipedia-handleiding moet meer zijn dan een bundel van gewone Wikipedia-pagina's en helppagina's. Het moet een goed gestructureerd soort tekst zijn, verdeeld in hoofdstukken op een manier die zinvol is. Spring niet van het ene onderwerp naar het andere, probeer het ene hoofdstuk op een natuurlijke manier op het andere te laten volgen.
Er is één grote fout te zien in veel handleidingen: ze geven de lezer te veel informatie. Wees bescheiden, het doel is om van de lezer een coureur te maken die veilig zijn of haar weg naar huis vindt, niet een Formule 1-coureur. Uw lezer moet bijvoorbeeld op de hoogte zijn van de vier of vijf belangrijkste Wikipedia-codes (zoals [[ ]] voor het maken van een link), maar het maken van tabellen is iets voor later. Hoe meer dingen u in uw handleiding zet, hoe minder de lezer de belangrijke basiszaken zal leren (of zelfs opmerken).
Een andere veel voorkomende fout in Wikipedia-handleidingen is te vroeg beginnen met bewerken. Een nieuwe Wikipediaan moet eerst weten wat de essentie van het project is, wat zijn de algemene regels (wat is Wikipedia – en wat is het niet), hoe hij zich moet inpassen. Mensen onmiddellijk bewerkingen laten maken is verwarrend voor hen en frustrerend als ze zien dat hun bewerkingen snel worden teruggedraaid.
U mag foto's gebruiken, maar niet te veel. Wanneer u iets met woorden kunt beschrijven, gebruik dan geen schermafbeelding. Vertel bijvoorbeeld gewoon dat de link "Inloggen / account aanmaken" aan de rechterkant van de bovenkant van elke Wikipedia-pagina te vinden is (tenzij de gebruiker al is ingelogd). Maar u zou een paar mooie foto's moeten laten zien van Wikimedia Commons om uw handleiding er mooier en uitnodigender uit te laten zien.
Een suggestie voor uw inhoudsopgave:
- Inleiding [waar deze handleiding over gaat, voor wie het helpt met wat]
- Het fenomeen Wikipedia
- Encyclopedieën, internet en vrije kennis
- Geschiedenis van Wikipedia
- Wikimedia Foundation
- Wikimedia-projecten
- Wikipedia in onze taal
- Hoe Wikipedia te gebruiken
- Algemene regels van Wikipedia
- Hoofdpagina
- Wat is een artikel
- Inhoud van een artikel
- Goede en aanbevolen artikelen
- Hoe te zoeken
- Kwaliteit
- Hoe bij te dragen aan Wikipedia
- Waarom mensen bijdragen
- Soorten gebruikers [lezers, niet-geregistreerde gebruikers, geregistreerde gebruikers, beheerders enz.]
- Hoe kan ik me inschrijven, en waarom
- Hoe te discussiëren en contact op te nemen met mensen
- Een artikel bewerken [bij het voorbeeld van het corrigeren van een eenvoudige typefout]
- Conflicten en bewerkingsoorlogen bewerken
- Wikipedia-code
- Hoe maak ik een nieuw artikel aan?
- Hoe foto's te gebruiken
- Afbeeldingen in Wikipedia-artikelen en code
- Zoeken naar foto's in Wikimedia Commons
- Foto's uploaden naar Wikimedia Commons
- Wat nu te doen [registreren, contact opnemen met de lokale vereniging, doneren etc.]
- Verklarende woordenlijst
- Credits
Referenties
- ↑ Kantonese Wikipedia, laatst bekeken op 18-12-2008.
- ↑ Stijlhandboek.
Zie ook
- Wikimedia Verenigingen Associatie Onderzoek
- Meertalige Wikipedia, een overzicht
- Hoe een nieuwe Wikipedia te starten
- Basis Wikipedia en helppagina's
- Cross-wiki taskforce om gemeenschappen te helpen op de hoogte te blijven van werk dat lokaal nodig is om het bewerken met de visuele tekstverwerker te optimaliseren
- Kleine wiki-toolkits, leer en deel technische vaardigheden om uw gemeenschap te ondersteunen, te onderhouden en te laten groeien
Externe links
- Een plaats voor een taal krijgen in cyberspace, een Unesco-document
- Handboek van de meertalige Wikipedia, gebruikerspagina Ziko van Dijk (Duits)