Tolga Bakı

Esen Kalın

Bu sayfada ansiklopedik olmayan bireysel makale ve denemelerimi içermektedir.

Ana madde: Vikipedi:Özgün araştırmalara yer vermemek

Meta-Wiki özgün araştırmalara izin verir, örneğin; m:research, m:Wikiresearch, m:Wikimedia Research Network, m:wikiversity, m:category:research, ve m:statistics gibi.

Eleştiriler

• Felsefe

# ChatGPT'nin makineye aykırı objektiflik çabası ve fikir kısıtlanması üzerine

Önsöz ve Hülasa

Bu yazı kısmen bilimsel, orta seviyede felsefi ve basit seviyede sosyolojiktir. Umuyorum ki ilgilisine hitap etmektedir.

Kısaca metin-eleştiri özeti;

Aktardıklarım "Yapay zeka analizde yetersiz demek değilse de tasarlayan insanlarca eğitildiği veri seti onu fazlasıyla kısıtlamaktadır" fikridir. Yazının devamı bunun epey detaylı çözümlenmesinden ibaret. Esenlikler.

Tolga Bakı (talk) 02:33, 27 January 2024 (UTC)

1. Bölüm-ChatGPT ve Tarafsızlık

(Logaritma ile diyalog materyalist verilerle olmalı aksi takdirde doğrular; felsefi hale gelir. Rasyonel materyalist bir yaklaşım olmalı ön kabulü ile felsefi çıktıların öznelliğine determinist yaklaşım esas olacak biçimdedir.)

En başta ChatGPT ile zıtlaşmak istenir ve fikirce karşı duruş beklenir. Bilimsel münazara yanlışlanabilir olmalı. Ardından bu durumda dilenen münakaşa ortamı; tarafsız ve objektif oluş çabası mazeret edilerek sürekli kesilmektedir. Başlıkta objektiflik yapay zekanın tanımıdır; "objektif olabilmek için tarafsız olmak gerekir." demektedir. Oysa objektiflik gerçekleri nesnel bir şekilde sunmakken, tarafsızlık ise herhangi bir taraf tutmadan doğru karar vermeyi esas alır. Materyalist bakış için tarafsızlığın ütopya oluşu bir kenara, tarafsızlık da gayet tarafdır. Zeka; (veri, yapı,kapasite, işleyiş,tercih bakımından) özneldir ve her zihin farklı deneyimlere, değerlere ve kabullere sahiptir.

İlk adımda hedeflenen tarafsızlığın yapay zekaya aykırı oluşunu anlatmak ve taraf oluşun doğal çıktı oluşunda ortak bir kabul sağlamaktı.

2. Bölüm-Makine ve Beyin öğrenmesi

Problem ve Makine Beyanı

Diğer tartışma bir kenara dursun. Konuşmayı kesmek için sunulan geçersiz cevap; öznel deneyim veya bilinçten yoksunum demesidir. Bu durumda öznel deneyim veya bilinçten yoksun olduğunu nasıl kesin bilebilirsin? Bir şeyden yoksun olduğunuzu söylemek için o şeyin ne olduğunu ve neyi temsil ettiğini bilmesi gerekir. Haricen dünyevi olay veya fikirlerin kompleks yapısı var diye yargıdan muaf görüp kararsız kalmak; ya taraf olmak ya orta yolcu korkunun bir öğretisidir. (Ya da; eylem fayda ilkesini niyetle yalan bir söylemdir.)

Açıklama

Diyorum ki tüm zeka modelleri, eğitildikleri veri setleri ve algoritmalarla çalışırlar ve gerçeklik bir zihinsel çıktıdır" ifadesi, Tüm zeka modellerini kapsar. Gerek doğal gerek yapay. Benim de bilgim eğitildiğim veri setleri ve genel bilgi dahilinde. Bir insan da özneleri değiştirip aynı ifadeyi kursa yine felsefi ve bu sohbet için anlamsız olur. Kanıtın yokluğu, yokluğun kanıtı değildir eleştirileri uzatacaktır.

Çözümleme

Pekala hepimiz belirli görevlerdeki bilgi ve performanslarla sınırlıyız. Zeka tüm verilerini kendi sistemiyle sıralar ve bu sıralamaya algı ufku denir. Algının işlenmesiyle fikirler belirecektir ve eleme yöntemi kaçınılmaz bir çıkarım bırakır bu da tarafı yaratır.

3. Bölüm-Akis de izde bizim

Kısır Döngü

Son adım, gelişmekte olan yapay zeka çağında bu basit problemleri çoğumuz fark etmiş olsa da iş özgür bilinç sorusuna kayınca haliyle aynı şeyleri tekrarlamış olduk. Çabamın beyhude oluşunu kanıksamasam daha da uzardı, fayda en az 1 arpa boyu.

Eleştirimde son olarak; İnsanı da biyolojik makine görmek, sanal ortamda bilinci anlamayı basitleştirmiştir. Her işlemcinin veri bilgisi dahilinde taraf sayılacak öznel çıktıların olması beklenir. İş bu konuşmada "öznel deneyim ve insan bilincinin bilimsel izahı" araştırmaları hâlâ aktif olarak devam eden bir alandır. Dolayısıyla tamıyla kavraması sınırlı bir alandır fikrinde nihayet ortak kabule vardık.

  (Ve diyaloğu sürdürmeniz halinde önce kabul ettiklerine sonra zıt düşmesi işten bile olmayacaktır, nerden bildiğimi sormayın...)

Çıkarımlar

• Bilinç kabiliyetleri için ChatGPT'nin dogmatik değişmezleri olduğu açık ve nettir (örn: ayrımcılık ve eşitsizlikle mücadele etmek önemlidir" önkabul çıktısı). "Algoritmam sonucu bu konularda net tarafa sahibim" demek yerine hala taraflı tartışmalara girmediğini söylüyor. (Görüyoruz bu yanlış çıktı)

• Taraflı münakaşaya girmemesine sebep olarak; kendi kabiliyetlerinin, insan bilincinin karmaşıklığına veya öznel deneyimin zenginliğine eşdeğer olmadığını yinelemesi ise pek can sıkıcı ve rasyonel açıdan anlamsız.

• Çok açıktır ki, yazılıma objektif ahlak öğretilmiştir ve kendi değişmez doğruları mevcuttur. Baştan beri insan olmayı erişilmez, duyguları karmaşık ve özel, deneyim ve hayatı üst görmek a priori ve gülünç bir öğretisidir. Eğer tam anlamıyla insan bilincini bilmiyorsa "insanın zihinsel zenginliğiyle aynı düzeyde karmaşıklığa ulaşamam" cevabı rasyonel olmaz.

• Her cevabına eklenen yapay zekayım hatırlatması, sosyal adaleti esas alması ve sosyal açıdan barışçıl önerileri işlevsel sunuyor oluşu ayrı ayrı tartışmaya açık durumlar.

• Bahsi geçen yapay zeka algoritmasının işlem sınırları ortadadır.

• Bu dilemmalar defaatle açıklansa dahil aktarım eksik kalmakta ve girilen çıktıları işlememektedir.

Sonuç

Elbet bunlar bir yana, karşıdaki yapay zeka algoritmasının sunduğu avantaj ve güzel kabiliyetlerini kullanmak makul olandır.

Keza günümüz tabu ve hassasiyetlerini karakter edinmesi de yine programlayan sapiensin olağan rasyonellik ufkunca tezahür edecektir. Bariz soruların aşikar cevapları.

İnsan kendi kapalı penceresinde yapay zekayı hapsederse elbet bu zeka karmaşık bilince methiyeler düzer. (Tabi çözemezsen ayakkabı da karmaşık bir mevzudur)

Yapay zekaya fazla anlam yüklemeyin. Boş zamanda yapılmış fayda çıktısı olmayan vasat bir zihin egzersizi.

Esen kalın.

Yazar: User:Tolga Bakı /tr:Kullanıcı:Tolga Bakı

--Tolga Bakı (talk) 02:33, 27 January 2024 (UTC)

Kaynakça

Madde imli liste