Komitet arbitrażowy
W projektach Fundacji Wikimedia komitetem arbitrażowym (skrótowo określanym z języka angielskiego jako „ArbCom”) nazywa się małą grupę zaufanych użytkowników, którzy zostali wybrani do rozwiązywania pojawiających się konfliktów w niektórych projektach Fundacji Wikimedia. Decyzje, zasady i procedury różnią się pomiędzy projektami w zależności od uwarunkowań lokalnych i kulturowych. Zgodnie z Warunkami użytkowania, użytkownicy nie są zobowiązani do rozstrzygania swoich sporów w komitecie arbitrażowym.[1] Pierwszym projektem, w którym powołany został komitet arbitrażowy, była szwedzkojęzyczna Wikipedia.[2] Komitet arbitrażowy w anglojęzycznej Wikipedii został utworzony przez Jimmy’ego Walesa, który – korzystając z posiadanych przez niego uprzednio uprawnień jako CEO zarządzającego stroną przedsiębiorstwa Bomis Inc. – przekazał mu swoją rolę w rozstrzyganiu złożonych sporów pomiędzy użytkownikami.[3] Komitety arbitrażowe funkcjonują obecnie w 12 wersjach językowych Wikipedii.
Skład
Komitety liczą zazwyczaj od pięciu do piętnastu członków, których określa się mianem arbitrów. Kadencje arbitrów są różnej długości, w niektórych przypadkach trwają nawet trzy lata.
Projekty z funkcjonującymi komitetami arbitrażowymi
Wersje językowe Wikipedii
| Projekt | Nazwa w języku projektu | Utworzenie | Prywatna wiki | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| cs – czeski | Arbitrážní výbor | 2006 | arbcom-cs lists wikimedia org
|
arbcom-cs.wikipedia.org | |
| de – niemiecki | Schiedsgericht | 2007 | arbcomde-l lists wikimedia org
|
arbcom-de.wikipedia.org | |
| en – angielski | Arbitration Committee | 2004 | arbcom-en wikimedia org
|
arbcom-en.wikipedia.org | |
| fa – perski | هیئت نظارت | 2010 | Ograniczony zakres działania, głównie rada nadzorcza do rozpatrywania skarg wobec administratorów | ||
| fi – fiński | Välityslautakunta | 2007 | arbcom-fi.wikipedia.org | ||
| hu – węgierski | Wikitanács | 2009 | |||
| it – włoski | Commissione arbitrale | 2024 | wikipedia-it-arbcom lists wikimedia org
|
wikipedia-it-arbcom.wikimedia.org | Zajmuje się oceną blokowania użytkowników sprawiających problemy zgodnie z odpowiednią procedurą (uwaga: procedura ta ma zastosowanie również do administratorów i może prowadzić do utraty uprawnień administracyjnych) oraz skargami związanymi z Powszechnymi Zasadami Postępowania. |
| nl – niderlandzki | Arbitragecommissie | 2007 | arbcom-nl lists wikimedia org
|
arbcom-nl.wikipedia.org | |
| pl – polski | Komitet Arbitrażowy | 2007 | wikipedia-pl-arbcom lists wikimedia org
|
||
| ru – rosyjski | Арбитражный комитет | 2005 | arbcom-ru wikimedia org
|
arbcom-ru.wikipedia.org | Nowy skład co pół roku |
| uk – ukraiński | Арбітражний комітет | 2009 | |||
| zh – chiński | 仲裁委员会/仲裁委員會 | 2025 | wikipedia-zh-arbcom lists wikimedia org
|
The idea was rejected for several times, until the recent discussion in 2024 which reached a consensus to establish it, and the first election of its members was held in November 2024 |
Projekty z nieaktywnymi, próbnymi lub rozwiązanymi komitetami arbitrażowymi
- Wersje językowe Wikipedii
- Arabska (nieaktywny)
- Bułgarska (istnieje strona z polityką arbitrażu; Komitet nie został jeszcze utworzony)
- Chorwacka (nieaktywny)
- (pierwsza wersja) Komitet, który został zaproponowany (i omówiony) w maju 2007 roku, nigdy nie osiągnął konsensusu.
- (druga wersja) Istniała od 7 czerwca 2009 r. do 23 stycznia 2010 r.
- Hiszpańska (rozwiązany w kwietniu 2009)
- Koreańska (brak arbitrów wybranych od grudnia 2015 r., Komitet zawieszony od 18 marca 2017 r.).
- Oksytańska (utworzenie Komitetu zostało zaproponowane w 2006 roku, wybory zostały zaplanowane na grudzień 2008 roku, ale nigdy nie zostały zrealizowane).
- Portugalska (rozwiązany w styczniu 2012 r.)
- Szwedzka (nieaktywny)
- Słowenska (usunięty, z przekierowaniem na stronę dot. mediacji). Strona istnieje tylko jako podłoże do ewentualnego założenia. Mediacja nie była do tej pory potrzebna, więc zasady procesu wyborczego nie zostały jeszcze ustalone.
- Tajska (kadencja wygasła w styczniu 2016 roku, od tego czasu nie odbyły się wybory)
- francuski (No arbitrators elected since September 2021)
- Wersje językowe Wikipodróży
- Wersje językowe Wikinews
- Wikinews w języku angielskim (utworzony w 2006 roku, nieaktywny od 2021 roku)
Zobacz też
- Przebieg wyborów do komitetów arbitrażowych
- Globalny komitet arbitrażowy (propozycja)
- wikt:arbitration, wikt:committee
Przypisy
- ↑ "Wikimedia Terms of Use - # 13 Disputes and Jurisdictions". Archived from the original on March 18, 2021. Retrieved November 14, 2022.
- ↑ Hoffman, David A.; Salil Mehra (2010). "Wikitruth Through Wikiorder". Emory Law Journal 59 (2010). SSRN 1354424.
- ↑ Wales, Jimmy (December 4, 2003). "[WikiEN-l] Wikiquette committee appointments". lists.wikimedia.org. Wikimedia Foundation. Archived from the original on June 29, 2021. Retrieved November 14, 2022.