Tipang Kasuratan/Nilalaog/Mga Kagampanan asin mga Katundan
| This was a historical draft of the Wikimedia Movement Charter. The latest version of the Charter that is up for a global ratification vote from June 25 to July 9, 2024 is available in the main Meta page. We thank the stakeholders of the Wikimedia movement for their feedback and insights in producing this draft. |
- Konteksto para sa draft na ini
An kabtang dapit sa mga Kagampanan asin Katundan sa Movement Charter iyo nagsusuhesto nin mga pagbabago tanganing mapakarhay an kahiroang Wikimedia. Binibisto man kaini na magpapadagos an pirang mga dagos nin gibuhon na mayong magigin dakulang pagbabago. An pasyang ini iyo gikan sa pagbisto sa katibayan asin karahayan nin mga presenteng dagos ng gibuhon. Sa pagmantinir nin mga matrayumpon na praktis na ini, nasisiguro kan kahiroan na an mga kritikal na operasyon iyo mantinidong pakaray asin maani. Kawsa kaini, nakapokus an mga kaapil sa pagbusol nin positibong pagbabago asin pagtibay kan saindang napagduon. Katuyohan nin kabtang na magkaigwa nin matimbang na tahaw nin pag-ako sa pagbabago asin sa pagmantinir kun ano man an naggagana na nin marhay; tanganing magmokna nin sarong matakod asin mahusay na kahiroan.
Introduksyon
Mga entidad asin mga stakeholders igdi sa laog kan hiron nin Wikimedia na iwawaras asin i-desentralisa an mga papel asin responsibilidad bilang pantay-pantay sagkod posible sa bilog na kahiroan.
Segun sa prinsipyo nin pagigin hababa an grado, idelegar an mga paninimbagan sa pinakahababang posibilidad. Minaaplikar kun dai maotob an mga obheto kan iprinoponer na aksyon sa sukol na iyan kundi, huli ta limitado o mas madaling magibo an epekto kaiyan. Sa mas halangkaw na mga responsibilidad, igwa nin hawak na minarepresentar kan bilog na kahiroan. Sinda na magtugdok nin konsyensya para sa paggibo nin desisyon, asin pag-osol kan mga resulta.
Mga boluntaryo
Mga boluntaryo an pinakaugat kan tawo sa kahiroan. Mga indibidwal, igwa sinda nin awtonomiya na mag-ambag sa misyon kan hiron Wikimedia. Sa konteksto kan Wikimedia, an boluntaryo sarong tawo na nag-eentrega kan saindang sadiring panahon asin kusog sa mga aktibidad kan Wikimedia na dai nakareresibi nin ano man na regular na sweldo para sa saindang paghihingoa. Ginigibo ninda iyan magsalang sa laog o paagi, halimbawa nin proyektong pag-adaptar, administratibong mga trabaho, pag-enganyo sa komite, asin organisasyon nin okasyon. Sa nagkapirang mga sirkumstansya, an mga boluntaryo pwedeng mag-ako nin kompensasyon sa saindang paghihingoa arog baga kan pagkua liwat nin gastos, premyo, gadget, padara para sa suporta, o stipend.
Istruktura nin pagmato
Ang mga boluntaryo iyo pwedeng magbali sa mga pansaroan sagkod sa mga kolektibong kaganapan kan kahiroan, asin pwede man siyang makiparte sa anumang bukas na grupo, komunidad, proyekto, kaapil o "hub". An pag-iribang Wikimedia Movement iyo nagdadakula sa paagi nin pakikipagsugpon nin mga taong nag-aambag nin boluntaryo.
Mga Responsibilidad
Ang mga boluntaryo ang pundasyon kun sain itingodas an kahiroan. Dae mabubuhay an kahiroan kun mayo sinda. An saindang mga ambag iyo hali sa sadiri nindang pagliwat sa mga proyekto, hasta sa pagbilog nin mga komunidad dapit sa paglakop kan kahiroan.
An gabos na boluntaryo dapat na sumunod sa mga palakaw asin giya nin paghiro mantang nag-aambag. Maninimbag sa saindang indibidwal na mga ginigibo kun nakikikabtang sa mga aktibidad sa kahiroang Wikimedia, siring kan isinabi nin malinaw sa mga kodigo nin paggawi.
Mga deretsos
- An relasyon kan mga boluntaryo sa kahiroan nin Wikimedia iyo mismo an, pagboluntaryo: mayong limite sa kontribusyon na pwedeng gibohon. An mga boluntaryo igwa nin awtonomiya na magdesisyon kun ano an klase asin hiwas kan kontribusyon na gusto nindang itao.
- An lambang boluntaryo may deretsong bayaan an kahiroan ano man na oras. Pwede sindang magpundo sa laog nin ano man na peryodo nin panahon, o umontok kun magdesisyon sinda na oras nang dae magpadagos.
- Tawan nin pag-iingat an dai pagtao nin sobrang mga kahagadan sa indibiduwal na mga boluntaryo. An mga boluntaryo pirmeng may deretso na magsayumang humagad nin dagdag pang kontribusyon o pagtaong simbag.
- An gabos na boluntaryo sa kahiroan maninigong tratohon nin magalang asin magkaigwa nin oportunidad na makikabtang sa marahayon na paagi.
- Para mapagdanay an mapagsuportar asin nakakokontentong kamugtakan para sa satong mga boluntaryo, pwedeng igwa nin binabantayan na probisyon para sa kabayadan, kun manongod sa gastos bilang bayad, premyo sa okasyon, gawad, pansuportar sa mga pakete, allowance, asin iba pa.
Mga komunidad
An mga komunidad nin boluntaryong Wikimedia iyo an mga grupo nin mga boluntaryo na nag-aambag online asin offline tanganing magtugdok, payabongon, asin magkaigwa nin mga proyektong Wikimedia.
An mga komunidad sa Wikimedia iyo yaon sa dakol na klase asin pwedeng halimbawa magin tema, heograpiko, linggwistika, o base sa proyekto.
Gobernansya
An mga komunidad nin proyekto iyo an mga grupo nin tawo na nag-aambag sa mga proyektong Wikimedia online. Igwa sinda nin dakulang awtonomiya sa saindang mga palakaw, na nasa konteksto kaiyan, mantang namumuhay suno sa unibersal na gawi-gawing mga susundon. An awtonomiyang ini nagpapatalubo nin espiritu nin eksperimento na nagpapangyari sa bagong sosyal asin teknolohiya.
An mga komunidad nagbubugtak asin nagsusunod sa sadiri nindang partisipanteng paagi nin pamamahala, na nagkakalaenlaen sa mga grupo. An nagkapirang komunidad, igwa nin nagkapirang komite asin papel tanganing suportaran saka pamahalaan an mga prosesong ini, kaiba alagad bako sanang: Bureaucrats, Stewards, Administratorers, miyembro kan Komite sa Pag-organisar, asin iba pa.
Huli ta an istruktura nin pagpamahala kan lambang komunidad nadedeterminaran mismo kan komunidad, kakadikit kan pangangataman sa sarong organisadong komunidad alagad may mga prinsipyo na naggigiya na dapat sunodon kan kada komunidad.
Mga Responsibilidad
An mga komunidad responsable sa kagabsan na pagliwat, superbisyon, pagmanehar asin pagpahiwas kan yaon asin ngapit na proyekto ngane maseguro an pagkasustenir asin pagtalubo kan hiron. Sinda man responsable sa paghaman asin pagmamag impluwensya kan mga paagi nin pagtatrabaho asin susundon sa saindang sadiring proyekto, asin sa pag-organisar saka pagtutulod kan mga aktibidad sa saindang konteksto.
An mga Project Communities, sa pankagabsan, maninimbag sa mga naggagamit kaiyan sa iyo man sanang komunidad manongod sa pamamahala.
Mga deretsos
An mga komunidad nin proyekto biyong kontrolado kan editoryal an laog kan saindang proyekto.
An pagkadamay sa komunidad pinakasentro kan halawig na pagsususteniran kan Kahiroan. Sa ano man na pagbabagong ipapabisto kan Wikimedia Foundation o kan Global Council na nakaapekto sa mga trabaho nin komunidad, an maninigong ialok na substonograpiya asin makahulogan na konsultasyon. An mga pagbabago sa pag-ultanan kan lambang saro puwedeng kaiba an pagliliwat o pagigin bakong malinaw, o pambilog na kinaban na mga proyekto na nakakaapekto sa mga komunidad arog baga nin estratehiyang paghiro, o Code of Conduct. An iba, arog kan Movement Charter amendments, sakop man sa sarong dugang na bugkos na ratipikasyon. [1]
An mga kaso na an kritikal na magkakakompetensiang intereses nakaoolang sa siring na pagkonsulta, dapat ipaliwanag kan Pankinaban na Konseho o WMF kun taano ta dai puedeng mangyari an konsultasyon. An totoong mga emerhensia, an Pankinaban na Konseho o WMF tibaad humiro sa irarom kan saindang autoridad, alagad dapat man na magtao nin kaagid na paliwanag pagkatapos kaiyan. iaalok an oportunidad na konsultahon asin posibleng repaso pagkatapos kaiyan (kaiba an posibilidad na dai nguna paggibo nin aksion). An Pankinaban na Konseho & WMF dapat likayan an pagkamit nin de-fictong mga resulta bago magdalagan na konsultasyon sa mga desisyon o hiro.
An impormasyon asin mga pagbabago manongod sa mga pagkaliwat na kinakarkulong may epekto sa mga kompanya nin komunidad, asin maninigong makua saka madiskobre kan mga miembro kan komunidad. Sa mga pinapalaman, alagad bako sanang: padagos na proyekto asin oportunidad, impormasyon manongod sa WMF, asin Global Council (kaiba an sub-komiktes kaini). An mga komunidad igwa nin diretso sa igong permentasyon kaoyon kan satong pamantayan sa paghiro. An impormasyon na dai pwedeng ihayag huli ta iyan kompidensyal, pribado, tama sana, o bakong makatanosan na makikabtang sa irarom kan ley pinalibre sa pampublikong mga publikasyon na ini.
Mga Hawak nin Kahiroan
An mga grupo nin mga lenggwahe sa Movement iyo an independyenteng organisasyon sa laog kan Wikimedia Movement na nag-agi sa pormal na proseso para sa pagmidbid. Pigpadagos ninda an misyon kan Wikimedia na libreng kaaraman, pag-uyon sa mga pamantayan nin paghiro, asin aktibo sinda sa paggibo nin desisyon saka estratehiya sa hiron sa laog kan saindang minimidbid na hiwas.
An mga hawak nin kahiroan tinitipon an interesadong mga miyembro asin boluntaryo, asin itinatao an saindang serbisyo sa espesipikong mga lugar na may abilidad. An mga hawak nagtatao nin institusyonal na pagsuportar, trabaho kan delegado, asin nagtatabang sa mga boluntaryo saka iba pang grupo sa pagpatalubo, pag-operar asin paggibo nin koordinasyon.
An mga hawak nin Movement ginigibong pasil an pagtalubo asin paghiwas kan mga komunidad sa Wikimedia paagi sa pagpahiwas kan saindang miembro, pagtogdok nin mga konsyerto, pagpromotir nin kooperasyon, pagpaoswag kan saindang abilidad, asin pagpakarhay kan pagkaaram ninda sa komunidad. Mabukas sinda nin mga pinakapaagihan para sa komunikasyon paagi sa kanya-kanyang komunidad asin nagseserbing representante ninda. Huli kan saindang naturalesa asin hiwas nin trabaho, sinusuportaran ninda an pagpalawig kan kinakaipuhan na mga kayamanan saka suporta sa komunidad.
An halawig na terminong pasohan iyo an paglakop kan mga rekurso sa paghiro sa ibong kan spectrum nin mga hawak nin hiro asin bakong dominado nin arin man na solong grupo, kundi pinangangatamanan kapwa kan Global Council and Wikimedia Foundation. Para magibo ini, an pagtalubo maenot sa mga lugar na tradisyunal na mapatalubo an desentralisasyon nin pragmatika.
Pankinaban na Konseho
(Nota sa parabasa: An mga impormasyon sa Global Council an madudugangan sa R&R na kabtang kan carta sa mas huring iterasyon kan proseso nin paghimo. Pakiolay tabi na apodan an Global Council draft para sa presenteng impormasyon.)
Mga Hub
(Nota sa parabasa: An mga impormasyon sa Hubs madudugangan sa R&R na kabtang kan karta sa huri iterasyon kan proseso nin paghimo. Pakiolay tabi na apodan sa Hubs draft para sa presenteng impormasyon.)
An mga Kaapil nin Wikimedia
An mga Kaapil nin Wikimedia Movement iyo an mga hawak sa Wikimedia Movement na pormal nang pinagmidbid kan Pankinaban na Konseho asin kan nombradong komite kaini, o bago magpoon asin magliwat na panahon kan Pankinaban na Konseho, na minidbid kan Pundasyon nin Wikimedia.
An sarong Movement affiliate pwedeng sarong Wikimedia Chapter na igwang pigsalang heograpikong takop, an Thematic Organization na igwa nin pangkinaban o krus-rehiyonal na sakop alagad naiibang tema, asin User Group na puwedeng maging rehiyonal saka pan-edukasyon. An mga kaapil sarong mayor na tinampo kun saen an mga grupo puwedeng mag-organisar sa laog kan kahiroan para sa paghatod nin mga aktibidad asin pag-iriba.
- Gobernansya
An komposisyon asin pamamahala nin kaapil bukas na magdesisyon depende sa konteksto asin mga pangangaipo na kun saen ini minaoperar. An nagdedesisyon sarong kompanya o kaagid kaiyan, asin an kaapil maninimbag sa grupo na irinerepresentar ninda - halimbawa an saindang hawak bilang miyembro. An kaapil dapat man na magsunod sa misyon asin mga halaga kan hiron asin magsunod sa mga pamantayan nin pagmidbid.
- Mga responsibilidad
An mga kaapil iyo an lambang responsable sa pag'ataman nin mga komunidad na suportado kan affiliate, asin ultimo dapat sindang direkta o bakong deretsong magtabang sa saro o labi pang proyekto sa Internet: pagpapahimo sa paglaog, pagkadisente, asin pagkakaiba-iba sa laog kan saindang komunidad; pagsuporta sa Universal Code of Conduct; asin pagpatalubo nin mga pagkakairiba asin pakikipagtabangan sa saindang rehiyon o tema nin trabaho. An mga kaapil linalaoman na magkoordinar sa iba pang naghahagad pondong hawak, kun gusto nindang magtipon nin pondo. An mga kaapil responsable sa paghayag kan saindang gibohon paagi sa pagtao nin hayag na report.
An sarong kaapil kaipuhan na konsultahon an arin man na Hub na ipigproprodyusir sa lugar nin operasyon kaini (na iyo ini an tema o rehiyon), asin dapit sa anoman na mga minukna sa estruktura asin pagpamahala kan Kahiroan kun sinda apektado an mga trabaho kan Affiliate.
Pundasyon nin Wikimedia
An Wikimedia Foundation iyo an organisasyong non-government (NGO) na legal na responsable sa libreng kaaraman asin teknolohiya kan Wikimedia Movement, asin man responsibilidad sa pag'ataman igdi. Ini nag-iimplementar nin sarong stratehikong direksyon na pigtutulod kan padagos na partisipasyon asin representasyon sa bilog na Wikimedia Movement.
An trabaho kan Wikimedia Foundation kumpwesto nin mga espesyalisadong hawak arog kan Wikimedia Endowment asin Wikimedia Enterprise na suway na legalidad asin igwang sadiring mga ley.
- Istruktura nin gobernansya
An Wikimedia Foundation (WMF) igwa nin estrukturang pampamahalaan sa saindang mga leyes, na kumponido kan mga resolusyon gikan sa Board of Trustees asin polisiya kan WMF na nag-aaplikar pareho sa Board of Trustees asin sa mga WMF staff members. [2] An Board of Trustees, na may dae-mababa kabanga kan miyembro kaini ginuno sa mga komunidad, iyo an mayor na desisyon kaggibo, na igwang delegadong trabaho para sa WMF Chief Executive Officer (CEO). An WMF maninimbag sa libreng misyon kaini nin kaaraman asin sa mga komunidad kan Wikimedia. An WMF iyo an nagparapaisi kan mas mahiwas na Wikimedia Movement manongod sa Board of Trustee asin CEO heneral na mga desisyon. Pisisiyerto kan WMF na bukas asin pasil makua an impormasyon na ini.
An WMF nagtataong abiso asin suportado nin mga komite na kompuwesto sa pangenot kan mga boluntaryo na may kaaraman asin interes sa espesipikong topiko, asin sinusuportaran kan mga tawohan sa WMF sa paggibo kan saindang papel.
- Responsibilidad
An WMF iyo an responsable sa halawig na terminong pag'ataman kan mga proyektong Wikimedia asin kan hiro kaini. WMF an mga taga-mantindo kan server kun sain an mga proyektong Wikimedia iyo mahihiling, asin iyo ini an namamahala sa pinaka-enot na software na pagtalubo. An WMF iyo an responsable sa pankinaban na kampanya. An WMF iyo man an responsable sa proyektong Wikimedia Enterprise.
An WMF iyo an responsable sa pagkapot kan mga legal na aspekto kan Pundasyon asin pangangataman kan kagabsan na pamamahala kaini, arog baga kan mga prosesong yaon sa palibot kan Board of Trustees, pagpatalubo nin taonan asin pirang taon na plano, asin pagprotekta kan mga tatak nin Wikimedia.
An WMF nagkokonsulta sa mga may koneksyon na parasingil nin harigi na maaapektaran kan palakaw asin paglapas sa ley. Kun aplikado, iyan naghahagad nin panluwas na legal na abiso.
An WMF magibo nin mga proseso, kairiba an Pankinaban na Konseho, sa paggarantiya kan koordinasyon sa fundrasing sa sarong silag, dai paliwat asin responsableng paagi. An proseso orog na malinaw kan iba-ibang mga hawak nin paghiro ngane malikayan an sobrang pag'alap o duplikasyon sa paghingoa.
An WMF naghihiling nin mga pangyayari hale sa luwas kan kahiroan na nakaapektar sa gibohon kan paghiro, halimbawa an lehislatibong mga bagay asin komunidad kun may peligro.
Mga nota
Iba pang mga babasahon
- Panluwas na legal na simbag para sa draft nin kabtang sa foundationwiki
- An legal na simbag kan Wikimedia Foundation para sa kabtang nin draft na ini sa foundationwiki
- Wikimedia Foundation's replies to the questions about legal responsibilities at foundationwiki (5 January 2024)