Evrensel Davranış Kuralları/Uygulama esasları

This page is a translated version of the page Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Version 1 and the translation is 98% complete.

Outdated translations are marked like this.

EDK Uygulama Esasları

Uygulama esasları özeti

More languages • Please help translate to your language

Bu tabloda yaptırım esaslarının tamamının özetini bulabilirsiniz. Bu sayfa topluluğun her üyesinin yeni esasları anladığından emin olmak için oluşturuldu.

EDK'nin uygulanmasından KİM sorumlu olacak ?

Oluşturulan topluluk görevlileri ve yapıları^[1]

Wikimedia Vakfı

Etkinlik güvenlik takımı üyeleri ve benzer görevlerdeki kişiler

Evrensel Davranış Kuralları Koordinasyon Komitesi (kısa adıyla, EDKKK) adlı yeni komite

EDKKK, EDK'nin uygulanmasını yönetecek. EDKKK'nin yapısı EDKKK Oluşturma Komitesi tarafından belirlenecek. Oluşturma komitesi üyeleri önceki EDK komiteleri üyeleri ile aynı şekilde seçilecek. Bu komite tarafından oluşturulan ana hatlar topluluk tarafından oylanacak.

Yerel ve küresel yetkililerin, EDKKK'nin bir parçası olmasalar dahi EDK uygulamasının nasıl işlediğini anlaması gerekir

Notes

↑ bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, hizmetliler veya Hakem Kurulu

Bu NASIL gerçekleştirilecek?

EDK mümkün olduğunca fazla yerde görünür olmalıdır.

Belirli kişiler EDK'ye saygısını ve bağlılığını açıklamalıdır.

Yerel topluluklar, iştirakler ve WMF, topluluk üyelerinin taciz ve diğer EDK ihlallerini daha iyi tespit edebilmeleri için çalışmalar geliştirmeli ve yönetmelidir

Esaslar ayrıca kimlerin hangi EDK ihlallerini tespit edeceğine dair öneriler hazırlamalıdır

Esaslar, EDK ihlallerinin tüm projelerde benzer şekilde tespit edilebilmesini sağlamak için belirli işleme ve dosyalama ilkeleri önermelidir

Uygulama Esasları, toplulukların EDK'yi uygulamak ve takip etmek için sahip olması gereken davranış türlerinin sınırlarını işaret eder

Bunun gerçekleşmesi için HANGİ ek şeylerin olması gerekir?

Uygulama Esasları merkezi raporlama sistemi oluşturulmasını önerir

Topluluklar Uygulama Esaslarıyla çelişmediği sürece kendi mevcut yaptırım sistemlerini kullanmaya devam etmekte özgürdür

Uygulama Esasları itirazların mümkün ve EDK ihlalleri nedeniyle yaptırımla karşılaşan kişiler için kolayca uygulanabilir olmasını vurgular

Genel bakış

Kural Uygulaması tanımı

Kural uygulaması, Evrensel Davranış Kurallarının ihlali halinde uygulanacak önleme, tespit etme, araştırma ve ihlali belirleyecek diğer işlemlerdir.

Kural uygulaması, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla; yerel hizmetliler, kahyalar, Hakem Kurulları ve üyeleri, etkinlik güvenliği koordinatörleri, Evrensel Davranış Kuralları Koordinasyon Komitesi (EDKKK) ve Wikimedia Vakfı gibi teknik veya karar verme yetkisi olan, belirli görevlilerin ve organların sorumluluğundadır.

Görevlilerin belirlenmesi, mümkün ise dünyanın dört bir tarafındaki çevrimiçi ve çevrimdışı toplulukların kendi kararlarını mümkün ise kendi başlarına alabilmesi anlamına gelen adem-i merkeziyetçilik ilkesi gözetilmek suretiyle yerel topluluklar tarafından gerçekleştirilecektir.

Bu işlemler Wikimedia Hareketinin dört bir tarafında, düzgün, oturaklı ve tutarlı bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Bu nedenle, Evrensel Davranış Kurallarını ihlal etmekle suçlanan kişiler ihlal ettikleri düzenlemeler hakkında tamamıyla bilgilendirilmiş olmalıdırlar.

EDK'nin uygulanması, önleyici çalışma ve mücadelelerin tanımlanması, sorunlu davranışlara dair emareler gösteren kişileri kurallara uymaya ikna etmek için uyarı ve bildirimlerde bulunmak, teknik kısıtlamalar ve cezalar vaz etmek ya da gerekli ve uygun olabilecek diğer adımları atmak şeklinde gerçekleştirilir. Wikimedia evreninde politikaları, kuralları ve ve düzenlemeleri uygulayan yerel ve küresel yetkililerin, hem çevrimiçi hem de çevrimdışı olarak, kural uygulamasının işlevini ve sürecinin yönetimini anlamaları beklenmektedir.

Önleyici çalışma (EDK madde 1 ve 2)

Önleyici çalışmanın amacı, halka açık Wikimedia Vakfı vikilerinin ve EDK kapsamındaki diğerlerinin kullanıcılarını bunun var olduğundan haberdar etmek ve kurallara gönüllü olarak bağlı kalınmasını teşvik etmektir.

EDK uygulama esaslarının çevirilerinin yürütülmesi

EDK Uygulama Esaslarının özgün hali İngilizce'dir. Wikimedia projelerinde kullanılan diğer dillere çevrilecektir. Özgün İngilizce hali ile çevirisi arasında bir anlam farklılığının olduğu hallerde, özgün İngilizce hali öncelikli olacaktır.

Belirli gruplar içerisinde EDK'nin kabulü

EDK, Wikimedia projelerine, resmi yüz yüze etkinliklere ve üçüncü taraf platformlar üzerinde düzenlenen ilgili alanlara katılan ve katkıda bulunan herkese uygulanır. Fakat aşağıda sayılanların, Evrensel Davranış Kurallarını kabul ettiklerini ve bu kurallara uyacaklarını onaylamaları (imzalı bir beyan ya da belirlenecek başka bir usul ile) gerekmektedir:

Bütün Wikimedia Vakfı personeli, Heyet üyeleri, Wikimedia iştiraki üyeleri, personeli ve yükleniciler,
Bütün ileri düzey hak sahipleri,
Herhangi bir projenin üst düzey karar verici yapısının bütün üyeleri,
Wikimedia Vakfı markasını; Wikimedia markaları ile işaretlenmiş (etkinliğin başlığında yer vermek gibi) etkinlikler, bir Wikimedia organizasyonun, topluluğunun ya da projesinin tanıtıldığı etkinlikler gibi (ama bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) etkinliklerde kullanmak isteyen herhangi biri (sunucu ya da stand işletmecisi gibi, ama bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla),
Mevcut veya gelecekte mevcut olacak herhangi bir Wikimedia iştirakinin yetkilisi (bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla; Wikimedia sponsorluğunda bir etkinlik, grup, çalışma, viki içi veya dışında araştırma ortamı teşvik etmek ve/veya işbirliği yapmak isteyen kişiler ya da gruplar).

Yukarıda sayılan kullanıcılar, her yeniden seçimde, yenileme veya uzatma seçimlerinde olduğu gibi, hak veya görevin kazanılması suretiyle onaylamayı bu esasların onaylanmasından sonra kısa bir zaman dilimi içerisinde gerçekleştirmelidir. Yenilenebilen haklardan olmayan, mevcut ileri düzey hak sahipleri bu onaylamaları gerçekleştirmek için belirli bir zaman çerçevesine sahip olmayacak. Bu esasların onaylanmasından bir yıl sonra yapılacak bir gözden geçirme ile bu durum değiştirilebilir. EDKKK oluşturulduktan sonra bu onaylama sürecini kolaylaştırmak için prosedürler oluşturacak.

Topluluk üyeleri için EDK eğitimi önerileri

Wikimedia Vakfı, özellikle taciz ve benzeri davranış sorunlarını tanımlayabilmek, gösterebilmek ve EDK ihlalleri nedeniyle doğan zararları azaltabilmek için, yerel topluluklar ve iştiraklerin kılavuzluğunda topluluk üyeleri için eğitimler geliştirmeli ve uygulamalıdır.

Evrensel Davranış Kuralları'nı öğrenmesi ve uyması gereken bireylerin, uygulamanın yaygın bir şekilde anlaşılmasını sağlamak amaçlı eğitimlere katılması gerekir. Topluluğun diğer üyeleri de, isterlerse bu eğitimlere katılabilecek.

Bu eğitimler en azından, neyin etik olmayan davranış olarak kabul edildiğinin tanımlanabilmesine dair ilkeler ve araçlar ile taciz edici bir davranışa maruz kalındığında nasıl cevap verilmesi gerektiğini içermelidir.

Eğitim, asgari olarak aşağıdaki sertifikasyon düzeylerinden oluşmalıdır:

Seviye 1: Temel EDK bilgisi
Seviye 2: EDK ihlalini başvurular dahil ele alabilme
Seviye 3: Uygun yollarla, tacize maruz kalanları destekleme

Sertifikalı bir eğitim düzeyinin tamamlanması, eğitim kapsamındaki eylemleri gerçekleştirmek için gereken konum veya topluluk güven düzeyine sahip olunduğu şeklinde yorumlanmamalıdır.

İlgili kişilerin aşina olmadığı dillerde raporlar verildiğinde, çeviri kaynaklarının Wikimedia Foundation tarafından sağlanmasını öneriyoruz.
Kullanıcılar ve personel için, Wikimedia Vakfı tarafından yetkili kullanıcılardan alınan girdilerle geliştirilen, sürecin nasıl uygulanacağını öğrenmek ve EDK'yi pratikte anlamak için bir eğitim süreci

EDK bilincini artırma

Bilinirliğini artırmak için EDK'ye bağlantı şuralarda sağlanmalıdır:

Kullanıcı kayıt sayfaları
Wikimedia projelerindeki altbilgi sayfaları ve kayıtlı olmayan kullanıcılar için onay sayfaları (uygun olduğunda, kullanılabilirlik, form faktörü sınırlamalar ve diğer teknik konular da göz önünde bulundurularak)
Tanınan iştirakler ve kullanıcı gruplarının web sitelerinin altbilgi sayfalarında
Yüzyüze etkinliklerde, göze çarpacak şekilde
Yerel projeler tarafından uygun görülen diğer yerlerde

Cevabi çalışma (EDK madde 3)

Cevabi çalışmanın amacı, rapor edilen olayların işlenmesi ve dosyalanması için yollar, olayların işlenmesi için kaynaklar, farklı türdeki ihlaller ve yaptırım mekanizmaları için tanımlar ve ayrıca raporlama araçları için öneriler ve itiraz yolları sağlamaktır.

Raporlanan olayların dosyalanma ve işleme alınma ilkeleri

Bildirim yolları

UCoC ihlallerinin bildirimi, olaya tanık olan üçüncü bir kişi tarafından yapılabileceği gibi, bizzat tacizin hedefindeki kişi tarafından da yapılabilir.
İhlal türleri ve yaptırım mekanizması/grupları bölümüne göre uygun olan durumlarda belirli davalar iletilmeli veya üst seviyeye yükseltilmelidir.
İhtiyaç duyulduğunda, olaylar önceliklendirilmelidir.

İşlenme esasları

Davalar, özellikle de ufak ihlaller, mümkün ve uygun ise bir yaptırım yerine EDK hakkında uyarı ve bildirimlerle çözümlenmelidir.
Davalar, bilgilendirilerek ve bağlam açısından bilinçli bir şekilde değerlendirilmelidir.
Davalar tutarlı bir zaman çerçevesi içerisinde çözümlenmelidir
- Karar verici yapının eğer süreç uzayacak ise katılımcılara düzenli olarak güncelleme vermesi gerekir.
EDK'yi ihlal eden kişinin (ücretli çalışanlar, seçilen kullanıcılar, gönüllüler, vs.) rol ve sorumluluklarına, ihlalin niteliğine ve ciddiyetine göre nihai yaptırımlar uygulanır
Bir davanın gizliliği, yalnızca davayı çözmekle görevli olanlar tarafından değil, aynı zamanda ilk raporu hazırlayanların girdileriyle de belirlenmelidir.

Özel davalar ve istisnalar

Kötü niyetli ve sürekli haksız bildirimlerde bulunan kullanıcılar, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla şu tip yaptırımlarla karşılaşabilirler: raporlama ayrıcalıklarının kaybı ve/veya raporlama arayüzüne erişimlerinin sınırlanması veya engellenmesine dair yaptırımlar.
Basit vandalizm gibi ancak bununla sınırlı olmayan davalar, bozulmayı ele almak için bir vikide bulunan olağan süreçler ve düzenleme yoluyla çözülmelidir;

Davaları işleme almak için kaynak sağlanması

EDK'nin yerel olarak uygulanması birçok şekilde desteklenebilir ve topluluklar kapasiteleri, yönetime yaklaşımları ve genel topluluk tercihleri gibi kendi takdirlerine bağlı olarak çeşitli faktörlere dayalı olarak farklı mekanizmalar veya yaklaşımlar arasından seçim yapabileceklerdir. Bu yaklaşımlardan bazıları şunları içerebilir:

Özel bir Wikimedia projesi için Hakem Kurulu,
Birden fazla proje arasında paylaşılan Hakem Kurulu,
Merkezi olmayan bir şekilde EDK ile tutarlı yerel politikaları uygulayan gelişmiş hak sahipleri,
Bir Wikimedia projesi için politikaları uygulayan yerel hizmetli panelleri, ve
Topluluk tartışması ve anlaşması yoluyla yerel politikaları uygulayan yerel kullanıcılar.

Topluluklar, bu kılavuzdaki diğer tavsiyelerle çelişmedikleri sürece, yaptırımları mevcut yöntemlerle ele almaya devam etmelidir.

İhlal türlerine göre uygulama

Bu bölüm, engellemek için olası yaptırım mekanizmaları ile birlikte ihlallerin kapsamlı olmayan bir listesini detaylandırmaktadır.

Her türlü fiziksel şiddet tehdidi içeren ihlaller

Güven & Güvenlik ekibi tarafından ele alınır.

Dava ya da yasal tehditler içeren ihlaller

Davalar doğrudan Wikimedia Vakfı Hukuk ekibine, veya uygunsa tehditlerin değerlendirmesini daha iyi yapabilecek uzmanlara iletilmelidir

Kişisel kimlik bilgilerinin rıza dışı açıklanmasını içeren ihlaller

Genellikle gözetmen ya da değişiklik bastırma yetkilerine sahip kullanıcılar tarafından ele alınır
Bazen Güven & Güvenlik ekibi tarafından ele alınır
İhlal yasal bir mecburiyet gerektiriyorsa, dava derhal Wikimedia Vakfı Hukuk ekibine ya da daha uygunsa dava bulgularını daha iyi değerlendirebilecek uzmanlara iletilir

İştirak yönetimiyle ilgili ihlaller

İştirakler Komitesi tarafından ele alınır

EDK'ye uyulmamasına dair sistematik başarısızlık

EDKKK tarafından ele alınır;
Bazı sistematik başarısızlık örnekleri:
- EDK'yi uygulamak için yerel kapasite eksikliği,
- EDK ile çelişen, istikrarlı yerel kararlar,
- EDK'nin uygulanmasının reddedilmesi,
- Kaynak veya topluluk eksikliği veya sorunları çözme iradesinin olmaması.
EDK'nin yönetim düzeyinde vikiler arası ihlali EDKKK tarafından ele alınır

Viki dışı ihlaller

(örnek olarak, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla; tartışma listeleri ya da üçüncü taraf ortamlar üzerinde yer alan ilgili alanlar gibi yüzyüze viki-maratonlar ya da viki dışı örnekler)

Mevcut yerel ve küresel yaptırım mekanizmaları, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla; dostane alan politikaları, konferans kuralları, davranış kurallarını verir ve wiki dışı ihlal durumlarında hareket eder.
Mevcut bir yerel yapı (ör. Hakem Kurulu) yoksa veya bir dava etkinlik organizatörleri, yerel iştirak grupları ya da tek bir vikideki EDK ihlallerini ele alan yapılar tarafından bildirilirse EDKKK tarafından ele alınır. Bazı durumlarda, viki dışı ihlalleri ilgili viki dışı alanın yaptırım yapılarına bildirmek faydalı olabilir. Bu, viki dışı ihlal durumlarında mevcut yerel ve küresel yaptırım mekanizmalarının harekete geçemeyeceği anlamına gelecek şekilde yorumlanmamalıdır.
Vakıf tarafından düzenlenen etkinliklerde Güven & Güvenlik ekibi, etkinlik politikasının uygulanmasını sağlar

Viki içi EDK ihlalleri

Vikiler arası EDK ihlalleri: Küresel hizmetliler, kahyalar ve tek viki içi EDK ihlallerini ele almakla görevlendirilenler tarafından ele alınmaz ya da onlarca atıfta bulunulursa, EDKKK tarafından ele alınır,
Tek viki içi EDK ihlalleri: İlgili Wikimedia projesinin kendi mevcut politikaları (örnekler, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla; vandalizm, önyargı veya yanlış bilgi sunma, yetkinin kötüye kullanılması, yasaktan kaçınma)

Teknik alanlardaki ihlaller

Teknik Davranış Kuralları Komitesi.

Raporlama ve işleme alma araçlarına dair öneriler

EDK ihlallerini raporlama ve işleme almanın önündeki teknik engelleri azaltmak için, bir MediaWiki aracı olarak EDK ihlallerinin merkezi raporlama ve işleme alınma aracı Wikimedia Vakfı tarafından geliştirilmeli ve işletilmelidir.

Raporlar, işlenebilir olması ya da dava hakkında kullanışlı bir kayıt sağlayabilmesi için yeterli düzeyde bilgi içermelidir. Raporlama arayüzü, şikayetçinin, söz konusu özel vakayı işlemekten sorumlu olan kişiye bu tür ayrıntıları sağlamasına izin vermelidir. Bu bilgiler, bunlarla sınırlı olmamak üzere şunları içerir:

Rapor edilen davranışın EDK'yi nasıl ihlal ettiği
EDK ihlali ile kime ve neye zarar verildiği
Olayın/olayların gerçekleşme tarihi ve zamanı
Olayın gerçekleştiği yer(ler)
İcra organlarının konuyu en iyi şekilde karara bağlamasına izin veren diğer ilgili bilgiler

Bu araç kolay kullanım, gizlilik ve anonimlik, işlemede esneklik ve şeffaf belgeleme ilkeleri doğrultusunda çalışacaktır:

Gizlilik ve anonimlik

Raporların herkese açık olarak (davanın tüm detaylarının herkesçe görülebilmesine) veya değişik gizlilik derecelerinde (örneğin, rapor edenin adının halka açık olmadığı durumlarda, rapor edilen davranışa dahil olan herhangi bir kişinin kullanıcı adının halka açık olmadığı durumlarda ve diğer olası örnekler) yapılmasına imkan sağlanır
Raporların hem giriş yapıldığı hem de yapılmadığı hallerde yapılabilmesine imkan sağlanır

İşlenme

EDK ihlallerini çözümlemekle görevli yapıların bildirimleri gizli olarak işlemesine imkan sağlanır
Bildirimlerin ilgili yapılara iletilmesine imkan sağlanır; bildirimlerin, mevcut EDK ihlallerine dair yapılan bildirimlerle bağlantılanması için yüz yüze ya da viki dışında yapılması da dahil olmak üzere; mevcut uyuşmazlıklarla, aynı şikayet konusuna tabi eski uyuşmazlıkları birbirine bağlanır,
Aynı bildirim sistemine, yüz yüze yapılan bir bildirimi de entegre etmenin ya da belgelemenin bir yolu sağlanır,
Uyuşmazlıkları işleme alacak kişilerin kötü niyetli bildirimleri göz ardı etmesine imkan tanınır

Şeffaf belgeleme

Kamuya açık olmayan davalarda gizliliği ve güvenliği sağlarken, diğer taraftan da bütün davaları aranabilir bir şekilde kamuya açık bir şekilde arşivlemenin bir yolu sağlanır
Kamuya açık görünürlüğü sağlamak üzere her davaya, o davaya özgü bir tanımlayıcı sağlanır
Minimum veri toplama ve topluluk üyelerimizin mahremiyetine saygı ilkelerimize uygun olarak, EDK uygulaması hakkındaki bilgileri halka açıklamak amacıyla, bu aracın kullanımıyla ilgili temel istatistikler hakkında sınırlı veri toplanmasına izin verilir

EDK’yi uygulamakla görevli kimseler bu aracı kullanmak zorunda değildir. Davaların, aynı kullanım kolaylığı, gizlilik ve anonimlik, işlemede esneklik ve şeffaf belgeleme ilkelerine göre ele alınmasına veya oluşturulmasına izin vermek şartıyla, gerekli veya en uygun gördükleri araçlarla çalışmaya devam edebilirler.

Yerel düzeyde uygulama yapılarına dair öneriler

Mümkünse, mevcut uygulama yapılarının EDK ihlallerinin bildirilmesi ve çözümlenmesi sorumluluğunu yukarıda açıklanan esaslar ile uyum içerisinde üstlenmelerini destekliyoruz. Belirli bir durumda yerel uygulama yapısı aşağıdaki ana hatlardan daha katıysa, bu kılavuz üzerinden mevcut yerel uygulama yapısını izlemenizi öneririz. EDK uygulamasının hareket çapında tutarlı olmasını sağlamak üzere, tek bir proje özelinde EDK ihlallerini ele alırken aşağıdaki temel ilkelerin uygulanmasını öneriyoruz.

Süreç içerisinde adalet

Hizmetlilerin veya diğerlerinin, konuyla yakından ilgili olduklarında bir rapordan ne zaman kaçınacaklarını veya rapordan ne zaman çekileceklerini belirlemelerine yardımcı olan destekleyici çıkar çatışması politikaları. Mevcut Wikimedia tahkim süreçlerine uygun olarak, bir anlaşmazlıkta adı geçen hakemler kendilerini davadan çekmelidir.
EDKKK tarafından verilen bir kararı desteklemek, gizlilik politikasının beklentileri içerisinde kalarak ve dava süreci devam ederken şikayetçinin ve karşı tarafın uğrayabileceği zararları en aza indirmek için daha fazla bilgi gerektiğinde, üst düzey karar verici yapılar ve topluluklar şikayetin muhatabı tarafın görüşlerini ister.

Sürecin şeffaflığı

Mevcut topluluklar ve/veya Wikimedia Vakfı, farklı sonuçların haritasını çıkarmak için kullanılabilecek, tacizin farklı ve yaygın türlerinin ağırlığı hakkında dokümantasyon sağlamalıdır. Bu dokümantasyon, uygun ağırlık takdirinin kendilerince yapılması için bu önerileri kullanma noktasında hizmetlilere ve diğer uygulama yapılarına yardımcı olur.

Wikimedia projeleri ve iştirakleri, mümkünse politikaların ve yaptırım mekanizmalarının ana hatlarını çizen sayfaları EDK politika metni doğrultusunda sürdürmelidir. Mevcut esasları ya da politikaları EDK politika metni ile çelişen projeler ve iştirakler, küresel topluluk standartlarıyla uyumlu hale getirmek üzere değişiklikleri tartışmalıdır. Güncellenen ya da yeni oluşturulan politika metinleri EDK ile çelişmeyecek şekilde düzenlenmelidir. Yeni politika veya esaslar hakkında, projeler ve iştirakler EDKKK'den tavsiye görüşler talep edebilir.

Üçüncü taraf platormlar üzerinde (Discord, Telegram, vb.) düzenlenen ilgili alanlarda yaşanan Wikimedia özelindeki konuşmalarda Wikimedia Kullanım Şartları uygulanmayabilir. Bunlar web sitesinin kendi kullanım şartları ve davranış kurallarına tabidir. Yine de, üçüncü taraf platformlardaki bu ilgili alanlardaki Wikimedian'ların davranışları, EDK ihlallerine dair raporlara ek delil olarak kabul edilebilir. Wikimedia Vakfı, (mümkün ise) bu platformlar ile işbirliği gözetmeli ve onları, viki çatışmalarının kendi alanlarına aktarılmasını engelleyen yönergeler eklemeye teşvik etmelidir.

İtirazların işlenmesi

EDK ihlali gerçekleştirdiği tespit edilenlerin itiraz hakkı olmalıdır.

İtiraz yolları

İleri düzey hak sahibi tarafından yapılan bir işlem, EDKKK'den farklı yerel ya da paylaşımlı kolektif bir karar merciine (Hakem Kurulu gibi) itiraz yoluna açık olmalıdır. Mevcutta herhangi bir kolektif karar merci yoksa, EDKKK'ye itiraz mümkün olmalıdır. Bu düzenlemeden ayrı olarak, yerel topluluklar itirazların farklı bir ileri düzey hak sahibine yapılabilmesine izin verebilir.

Aşağıdaki durumlarda itiraz mümkün değildir:

vandalizm yapan IP adresleri, yalnızca spam amaçlı hesaplar, ve benzerleri
hafif yaptırımlar (iki haftadan kısa süreli bir yasak)
yetkiyi kötüye kullanma şüphesi veya sistematik bir sorun haricinde, projenin topluluğu tarafından alınan kararlar
bu organ tarafından atıfta bulunulmadığı sürece, üst düzey bir karar alma organının verdiği kararlar
Wikimedia Vakfı Hukuk Ekibinin çelişen yasal yükümlülüklere dayanan belirli kararları

EDKKK ve topluluk yapılarınca itirazların karara bağlanması

Karar aşağıdaki etkenlere dayanmalıdır:

İlk EDK ihlalinin ciddiyeti,
İlgili kişilerin herhangi bir önceki EDK ihlali geçmişi,
EDK ihlali ile ilişkilendirilen kişiye karşı uygulanan yaptırımların ciddiyeti,
EDK ihlalinin belirli kişilere, editör gruplarına ve bir bütün olarak projeye neden olduğu etki ve zarar,
İhlalin gerçekleşmesinden bu yana geçen süre,
İhlalin bağlamsal analizi ve mevcut durum vaka bazında değerlendirilebilir,
Yetkiyi kötüye kullanma şüphesi ve
Sistemik bir sorun şüphesi.

EDK Koordinasyon Komitesi (EDKKK)

Evrensel Davranış Kuralları Koordinasyon Komitesi (EDKKK) adlı yeni bir küresel komite oluşturulacaktır. Bu komite, diğer üst düzey karar verme mekanizmaları (ör, Hakem Kurulu ya da İştirak Komitesi) ile uyumlu olacaktır ve yerel mekanizmaların Evrensel Davranış Kuralları'nın uygulanması konusunda sistematik olarak başarısız olmaları hâlinde nihai bir karar verici mekanizma olacaktır.

Amaç

Evrensel Davranış Kuralları Koordinasyon Komitesi, EDK'nin ihlal edilmesine ilişkin raporları izleyebilir, ek soruşturmalar yürütebilir ve uygun olduğu durumlarda çeşitli eylemlerde bulunur. KK, esasların uygulanma durumunu düzenli olarak izleyecek, değerlendirecek ve incelenmek üzere Wikimedia Vakfına ve/veya topluluğa uygun değişiklikler önerebilir. KK, gerekli olduğunda, davaların ele alınması için Wikimedia Vakfına yardımcı olacaktır.

Evrensel Davranış Kuralları Koordinasyon Komitesi:

aşağıda belirtilen durumlar çerçevesinde şikâyetleri ve itirazları ele alır; gerekli soruşturmalar başlatır;
toplulukların EDK ile uyum sağlaması için çeşitli kaynaklar sunar;
üst düzey karar verici mekanizmalar ve topluluklar ile birlikte EDK uygulama esaslarındaki belirsizlikler hakkında nihai bir yorum iletir;
Daha iyi kararlar almak üzere davaların işlenmesini desteklemek ve prosedürler hakkında öz değerlendirme / yansıtma süreci geliştirmek;
EDK uygulamasının pratikteki etkinliğini izler ve değerlendirir, gelecek ihtiyaçlar ve çekinceler doğrultusunda, Wikimedia Vakfı ve geniş topluluktan gelecek dönüşler gözetilerek EDK uygulama esaslarında değişiklikler önerir, Wikimedia Vakfına ve topluluğa bu metnin -"EDK Uygulama Esasları"- ve EDK'nin kendisinin değiştirilmesi yönünde tavsiyelerde bulunur.

EDKKK, aşağıdaki maddeleri kendi başına yapamaz:

EDK uygulama esasları veya EDK üzerinde değişiklik yapmak.
EDK uygulama esasları veya EDK ile çelişen politikalar oluşturmak;

EDKKK işçi-işveren ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıklarla, WMF ve iştirakleri arasındaki genel anlaşmazlıklarla veya Evrensel Davranış Kuralları ve uygulaması ile ilgili olmayan ihlallerle ilgilenmez.

Kapsam

İncelemesi için EDKKK'ye yönlendirilebilecek davalar hususunda kısıtlamalar mevcuttur.

EDKKK, aşağıdaki hallerde nihai kararı verme yetkisine sahiptir:

Bir şikayeti ele alacak yerel bir yapının bulunmadığı durumlarda,
Yerel yapıların bir davayı ele alamadığı hallerde,
Yerel yapıların nihai karar için davayı EDKKK'ye yönlendirmeye karar verdiği hallerde,
Bazı sistematik sorunların varlığı halinde, bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla; yerel yapıların EDK'ye aykırı hareket etmesi, birden fazla Wikimedia topluluğu ya da projesinde EDK ihlallerinin mevcut olması, ya da davanın çok fazla sayıda kişiyi barındırması hallerinde dava mevcut uygulama yapıları tarafından ele alınamaz. EDKKK, kendisince ya da EDKKK oluşturma komitesince kabul edilebilecek diğer davalara dair detaylı kuralları oluşturacaktır.
Dava EDKKK'ye Wikimedia Vakfı tarafından iletilir ve EDKKK, davaya bakmayı kabul ederse

EDKKK, ciddi sistem sorunlarının olduğu durumlar dışında nihai karar verme yetkisini devredebilir.

EDKKK ayrıca:

Evrensel Davranış Kuralları hakkında yardım edebilir. Bu yardım şunları içerebilir
- eğitim
- uygulama önerileri
- tavsiye ve istişare
- yerel bir yapıya üst düzey bir karar verme organının kurulmasında yardımcı olmak
EDK uygulaması hakkında, WMF heyetine ve küresel topluluğa, yılda bir defadan az olmamak üzere raporlar sunabilir. Raporlamanın detayları EDKKK Oluşturma Komitesi tarafından kararlaştırılacaktır.
EDK ve EDK uygulamasına dair değişiklikler önerebilir
Evrensel Davranış Kuralları konusunda Wikimedia Vakfı ile münhasır olmayan topluluk irtibatı olarak hareket ededebilir.
Yerel yapılara, üst düzey karar alma organlarına ve topluluklara istendiğinde tavsiyelerde bulunmak

Seçilme, üyelik ve görevler

Komitenin oy kullanacak üyeleri, topluluk tarafından düzenlenen ve yürütülen seçimlerde yıllık olarak seçilecektir. Adaylar:

Wikimedia Foundation'ın kamuya açık olmayan kişisel verilere erişim kriterlerini karşılamalı ve seçim beyannamelerinde kriterlere tam olarak uyacaklarını onaylamalıdır,
Herhangi bir Wikimedia projesinde yaptırımla karşılaşmamış ya da herhangi bir etkinlik yasağı almamış olmalıdır,
EDK'ye uymalıdır,
Seçim sürecinde belirlenen diğer uygunluk şartlarını karşılamalıdır.

EDKKK üyeleri, kamuya açık olmayan bilgilere erişim sağlamaları için bir gizlilik anlaşması imzalayacaklar.

İstisnai hallerde EDKKK, istifa ve inaktiflik nedeniyle acil ihtiyaç duyuyorsa yıllık olağan seçimlere benzer şekilde ara seçimlere gidebilir.

Wikimedia Vakfı, Komiteye en fazla iki tane oy hakkı olmayan üye atayabilir.

EDKKK, uygun şekilde belirli görevler veya roller için alt komiteler oluşturabilir veya bireyleri atayabilir.

EDKKK üyeliği Wikimedia Hareketi içerisindeki, iyi haldeki her topluluk üyesine açık olmalıdır. EDKKK üyeliği, küresel topluluğumuzun küresel ve çeşitli yapısını yansıtmalıdır.

EDKKK üyeleri diğer yetkilerinden (ör. hizmetlilik, Hakem Kurulu üyeliği, etkinlik güvenliği koordinatörlüğü) istifa etmek zorunda değildir, ancak diğer yetkilerinin bir sonucu olarak dahil oldukları davaların işlenmesine katılamazlar.

Usul

EDKKK, ne sıklıkla toplanacağına ve diğer prosedürlere kendisi karar verecektir. EDKKK, kendi kapsamı içerisinde kaldığı sürece kendi usullerini oluşturabilir veya düzenleyebilir. Komite uygun olduğu zaman yapılmak istenen değişiklikleri uygulamaya almadan önce topluluğun yorumlarını talep etmelidir.

Politika ve emsal

EDKKK yeni bir politika oluşturmaz, ayrıca Evrensel Davranış Kurallarını da değiştiremez; EDK'nin kapsamı doğrultusunda onu uygular.

Komite tipik olarak yeni davalara karar verirken önceki kararlarını dikkate alacak olsa da, önceki kararlar emsal oluşturmaz. Topluluk politikaları, yönergeler ve normlar zaman içinde geliştikçe, önceki kararlar yalnızca mevcut bağlamda ilgili kaldıkları ölçüde dikkate alınacaktır.

EDKKK Oluşturma Komitesi

EDKKK uygulama yönergelerinin onaylanmasının ardından, Wikimedia Vakfı, EDKKK sürecinin geri kalanını bir yapı şeklinde taslak haline getirme sürecini kolaylaştıracak, EDKKK'yi kurmak için gerekli diğer lojistiği ele alacak ve ilk seçim prosedürlerini kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır.

Oluşturma komitesi, açık bir başvuru süreciyle getirilen gönüllü hareket üyelerinden, bunun için gönüllü olan iştirak personelinden ve belirli becerilere (hukuki deneyim, çeşitlilik ve kapsayıcılık deneyimi ve çevrilebilirlik uzmanlığı dahil) sahip Vakıf personelinden oluşacaktır. Üyeler Wikimedia Vakfı Topluluk Dayanıklılığı ve Sürdürülebilirlikten Sorumlu Başkan Yardımcısı tarafından seçilecektir. Komitenin gönüllü üyeleri, aşağıdaki beceri veya özelliklerden en az ikisine sahip saygın topluluk üyeleri olacaktır:

politika tasarısı oluşturma deneyimi
Wikimedia projelerindeki mevcut kural ve politikaların uygulamasında deneyim
çevrimiçi işbirliği deneyimi
empati anlayışı
uluslararası bir ekipte işbirliği deneyimi
katılımlı karar alabilme

Üyeler; konuşulan diller, coğrafya, cinsiyet, yaş, ana viki projelerinin büyüklüğü ve Wikimedia hareketi içindeki görevleri bakımından hareketimizin çeşitliliğini temsil etmek için mümkün olduğunca seçilecektir.

EDKKK Oluşturma Komitesinin çalışması bu dokümandaki onaylama sürecine benzer şekilde ya Küresel Konsey tarafından ya da topluluk tarafından onaylanacaktır.

Tanımlar

Hizmetli (admin): Meta'daki tanıma bakınız.

İleri düzey hak sahibi: tipik düzenleme yetkilerinin üzerinde, topluluk tarafından seçilen ya da Hakem Kurullarınca atanan, yönetsel yetkilere sahip kullanıcılar. Örneğin: yerel hizmetliler, yetkililer, küresel hizmetliler, kahyalar.

İştirakler Komitesi (Affiliations Committee - AffCom): Meta'daki tanıma bakınız.

Hakem Kurulu (Arbitration Committee - ArbCom): Bazı uyuşmazlıklarda nihai karar merci olarak görev alan, güvenilen kullanıcılardan oluşturulan grup(lar). Her kurulun kapsamı kendi topluluğunca belirlenir. Bir kurul birden fazla proje ve/veya dilde (ör. Vikihaber, Vikigezgin) görev yapabilir. Bu esasların amaçları doğrultusunda, buna Wikimedia Teknik Alanları için Davranış Kuralları Komitesi ve yönetim panelleri dahildir.

Topluluk: Bir projenin topluluğunu ifade eder. Projenin topluluğu tarafından alınan kararlar genellikle fikir birliği ile alınır. Ayrıca bakınız: Proje.

Topluluk yapısı: EDKKK'den farklı, koleftik karar verici herhangi bir organ (örneğin, yerel ya da ortak bir Hakem Kurulu ya da yerel hizmetlilerden oluşan bir panel).

Vikiler arası: Birden fazla projeyi etkiler. Ayrıca bakınız: Küresel.

Etkinlik güvenliği koordinatörü: Etkinliğin güvenliğinden sorumlu olan, yüz yüze Wikimedia iştiraki etkinliğinin organizatörleri tarafından atanan kişi.

Küresel: Tüm Wikimedia projelerini işaret eder.

Küresel hizmetli: Meta'daki tanıma bakınız.

Üst düzey karar verici yapı: Kararlarına itiraz edilemeyen grup (ör. EDKKK, ArbCom, AffCom). Farklı sorunlar farklı üst düzey karar verici yapılara sahip olabilir. Bu tabir, bir duyuru panosunda düzenlenen bir tartışmaya katılan ve bu tartışmanın sonuçlarına itiraz edilemese bile bir kararla sonuçlanan bir kullanıcı grubunu içermez.

Yerel: Tek bir Wikimedia projesini tanımlar.

Arabuluculuk: Bir arabulucu tarafından yürütülen, resmi yaptırımlar olmaksızın bir sorunun çözülmesini sağlayan süreç. Arabuluculuk yapısı farklı yerlerde farklılık gösterebilir.

Wikimedia iştiraki görevlisi: Herhangi bir Wikimedia iştirakinde karar verme görevi olan ya da bu iştiraki temsil eden kimse.

Özel viki: Wikimedia Vakfı tarafından işletilmeyen viki.

Proje (Wikimedia projesi): WMF tarafından işletilen viki.

Sistematik sorun: Özellikle gelişmiş haklara sahip birkaç kişinin katılımıyla Evrensel Davranış Kurallarına uyulmamasının bir örneğinin olduğu bir sorun.

Kahya: Meta'daki tanıma bakınız.

Üçüncü taraf platformlar üzerindeki ilgili alan: Özel vikileri de içeren, WMF tarafından işletilmeyen ama kullanıcıların Wikimedia ile bağlantılı proje konularını tartıştığı web siteleri. Genellikle Wikimedia gönüllüleri tarafından yönetilir.

[1] unlarla sınırlı olmamak kaydıyla, hizmetliler veya Hakem Kurulu

[1]