Điều lệ Phong trào/Bảng thuật ngữ

This page is a translated version of the page Movement Charter/Glossary and the translation is 100% complete.

These supplementary documents are provided by the Movement Charter Drafting Committee for information purposes, and to provide further context on the Wikimedia Movement Charter’s content. They are not part of the Charter, and therefore are not included in the ratification vote, but they have been developed during the course of the MCDC’s research and consultation process. They include several types of documents:

Information on topics related to the Charter.
Suggestions for policy or process development or consideration by the Global Council after the Charter is ratified.
Processes related to the Charter ratification vote.

Alongside the publication of the final Movement Charter version on June 10, 2024, these supplementary documents were updated on June 18, 2024.

Trách nhiệm Chăm sóc

“Trách nhiệm chăm sóc” chính thức hóa và mô tả mối quan hệ giữa các tổ chức và cộng đồng Phong trào Wikimedia mà chúng phục vụ. Nó bao gồm, nhưng không giới hạn ở: cung cấp một môi trường làm việc hòa nhập và đa dạng cho các thành viên cộng đồng Phong trào Wikimedia; hỗ trợ các hoạt động của Phong trào Wikimedia trong các dự án Wikimedia trực tuyến; tiến hành các sáng kiến tri thức miễn phí hơn nữa cùng với các cộng đồng đó; và đóng vai trò trung gian giữa các cộng đồng đó và công chúng.

Cộng đồng

Một nhóm các cá nhân hoạt động trong các dự án Wikimedia hoặc hỗ trợ họ theo nhiều cách (vận động chính sách, tổ chức sự kiện, điều phối, v.v.). Những cá nhân này thường được gọi là Wikimedian.

Nội dung

Bất kỳ tài liệu nào được thêm, xóa, thay đổi, sửa đổi, biên tập, xóa hoặc sửa đổi bởi người dùng đã đăng ký hoặc chưa đăng ký bằng bất kỳ giao diện người dùng nào tạo ra thay đổi đối với bất kỳ khía cạnh nào của dự án Wikimedia.

Công bằng

Công bằng là nỗ lực nhằm đảm bảo rằng những phẩm chất khác nhau của mỗi bên đều được công nhận và đánh giá cao. Điều này bao gồm việc thừa nhận các hoàn cảnh và rào cản ảnh hưởng đến khả năng của tất cả các bên trong việc ngăn cản họ đạt được những thành tích giống nhau. Nó không thể đạt được bằng cách đối xử bình đẳng với mọi người.

Kiến thức Miễn phí

Kiến thức miễn phí, kiến thức mở và kiến thức mở và miễn phí là kiến thức được cấp phép mở và miễn phí, có thể được sử dụng, tái sử dụng và phân phối lại mà không bị hạn chế về tiền tệ, xã hội hoặc công nghệ.

Gây quỹ

Gây quỹ là hành động tìm kiếm và nhận được sự đóng góp. Trong Điều lệ này, thuật ngữ “gây quỹ” được sử dụng để mô tả quá trình tìm kiếm sự đóng góp bằng tiền từ các tổ chức độc lập và các nhà tài trợ cá nhân. Thuật ngữ này bao gồm các khoản tài trợ do bên thứ ba cung cấp, thường để hỗ trợ các mục tiêu cụ thể.

Để biết các cách huy động tiền khác, hãy xem tạo doanh thu.

Tính bao dung

Hành động giảm sự loại trừ và phân biệt đối xử (bao gồm nhưng không giới hạn ở tuổi tác, giai cấp xã hội, dân tộc, tôn giáo, giới tính, khuynh hướng tình dục) của cả cá nhân và nhóm thông qua việc thay đổi bối cảnh, chính sách và cơ cấu để tạo điều kiện cho sự đa dạng xuất hiện.

Tạo doanh thu

Tạo doanh thu là quá trình huy động vốn để hỗ trợ một hoặc nhiều khía cạnh của phong trào. Một số ví dụ về tạo doanh thu là:

gây quỹ
- bao gồm các khoản tài trợ do bên thứ ba cung cấp (không hạn chế hoặc để hỗ trợ các mục tiêu cụ thể), quà tặng lớn hoặc sự kiện gây quỹ,
phí thành viên cho các chi hội

Liên quan đến việc tạo doanh thu là “quyên góp bằng hiện vật”, khi một tổ chức hoặc cá nhân cung cấp dịch vụ và/hoặc vật phẩm hữu hình miễn phí hoặc bằng cách tính phí chiết khấu. Ví dụ có thể bao gồm:

phòng họp hoặc không gian văn phòng;
truy cập Internet; và
truy cập miễn phí vào tài liệu lưu trữ.

Tài nguyên

Nguồn lực là một kho hoặc nguồn cung cấp tiền, vật liệu, nhân viên, kiến thức hoặc các tài sản khác mà một cá nhân hoặc tổ chức có thể sử dụng để hoạt động hiệu quả.

Trong trường hợp phong trào Wikimedia, các tài nguyên bao gồm:

tài sản tiền tệ thu được từ việc tạo doanh thu;
con người (bao gồm thời gian, công sức và năng lực của họ; số lượng rất lớn các tình nguyện viên thúc đẩy phong trào; và một số ít nhân viên được trả lương hỗ trợ các tình nguyện viên);
danh tiếng của phong trào Wikimedia cũng như các dự án và hoạt động của nó như một nguồn kiến thức được cung cấp cho thế giới một cách tự do và cởi mở;
nội dung của các dự án Wikimedia do các tình nguyện viên phát triển và quản lý;
bộ lưu trữ vật lý chứa phần mềm và nội dung của các dự án Wikimedia; và
các tài liệu giáo dục và thông tin để hỗ trợ các dự án và các hoạt động phong trào khác.

Các bên liên quan

Bất kỳ cá nhân hoặc nhóm nào, dù là tình nguyện hay không, đã đầu tư nhân lực, tài chính hoặc vốn khác vào một tổ chức, có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu của tổ chức hoặc bị ảnh hưởng bởi việc thực hiện các mục tiêu đó.

Trong Điều lệ này, “các bên liên quan” là các cá nhân hoặc nhóm có quyền lợi trong việc thực hiện tầm nhìn của Phong trào Wikimedia. Chính xác hơn, thuật ngữ này bao gồm các cộng đồng trực tuyến và ngoại tuyến, các nhóm có tổ chức như các chi nhánh, Quỹ Wikimedia và các thành viên từ hệ sinh thái thông tin trực tuyến rộng lớn hơn, như các đối tác và đồng minh.

Nguyên tắc bổ trợ

Nguyên tắc bổ trợ hay nguyên tắc phân quyền là nguyên tắc trong đó các quyết định phải được đưa ra ở cấp thấp nhất có thể, và các bên liên quan khác ở cấp cao hơn chỉ tham gia khi cần thiết.^[1]

Phong trào Wikimedia

“Phong trào Wikimedia” đề cập đến tổng thể những người, nhóm và tổ chức hỗ trợ và tham gia vào các trang web và dự án của Wikimedia. Nó bao gồm tất cả những người hoạt động theo các chính sách, nguyên tắc và giá trị của phong trào.^[2]

Dự án Wikimedia

Wikimedia có một loạt các dự án kiến thức (ví dụ: Wikipedia, Wiktionary, Wikiversity và các dự án khác). Các dự án Wikimedia địa phương hoặc cá nhân chủ yếu là phiên bản ngôn ngữ của một dự án kiến thức (ví dụ: Wikipedia tiếng Anh, Wiktionary tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Một số dự án Wikimedia có tính đa ngôn ngữ và không có phiên bản ngôn ngữ cụ thể (ví dụ: Wikidata, Wikimedia Commons). Ngoài ra còn có các dự án đóng vai trò là cơ sở hạ tầng cho cộng đồng Wikimedia, chẳng hạn như Meta wiki và MediaWiki wiki.

Ghi chú

↑ Xem thêm định nghĩa về Nguyên tắc bổ trợ & Tự quản lý từ Phong trào Nguyên tắc chiến lược
↑ Della Porta & Diani (2006) nhận thấy rằng các phong trào xã hội chia sẻ ba tiêu chí: (a) là mạng lưới tương tác không chính thức giữa một nhiều cá nhân, nhóm và/hoặc tổ chức; (b) đang tham gia vào các xung đột/thay đổi chính trị hoặc văn hóa; và (c) tồn tại trên cơ sở bản sắc tập thể chung. Các phong trào không có ranh giới cố định, vì các phong trào khác nhau có xu hướng lồng ghép cái này vào trong cái kia.

[1] Xem thêm định nghĩa về Nguyên tắc bổ trợ & Tự quản lý từ Phong trào Nguyên tắc chiến lược

[2] Della Porta & Diani (2006) nhận thấy rằng các phong trào xã hội chia sẻ ba tiêu chí: (a) là mạng lưới tương tác không chính thức giữa một nhiều cá nhân, nhóm và/hoặc tổ chức; (b) đang tham gia vào các xung đột/thay đổi chính trị hoặc văn hóa; và (c) tồn tại trên cơ sở bản sắc tập thể chung. Các phong trào không có ranh giới cố định, vì các phong trào khác nhau có xu hướng lồng ghép cái này vào trong cái kia.

[1]

[2]